Hujjatul Islam Ustad Syed Jawad Naqvi
(Principal Jamia Orwatul Wuthqa – Lahore)
Delivered at: Masjid Baitul ul Ateeq
Lahore – Pakistan
Hotuba ya Ijumaa – 23rd Februari, 2024
Hotuba ya 1: Mizan (mzani) and Hadid (chuma) – kwa ajili ya kusimamisha uadilifu.
Hotuba ya 2:Gaza ni kipimo ambacho kinathibitisha kuwa hakuna binadamu juu ya ardhi
Taqwa ni mpango wa ulinzi kwa ajili ya maisha ya mwanadamu na utekelezwaji wake upo mikononi mwa mwanadamu. Mwenyezi Mungu amemueleza mwanadamu malengo ya kuumbwa, amemtengenezea njia ya kufikia malengo na katika ya kumpitisha katika njia hiyo, lakini safari hii ya uongofu imewekwa mikononi mwa mwanadamu. Hivyo hivyo uchamungu umewekwa na Mwenyezi Mungu lakini inabidi kusimamishwa na mwanadamu
Nguzo ya kimsingi na kiashiria cha mfumo huu wa ulinzi ni uadilifu. Mwenyezi Mungu anasema fanyeni uadilifu kwa sababu upo karibu zaidi na uchamungu. Hii ni kwa sababu msingi wa ubinadamu, uongofu wa mwanadamu, mfumo wa uwepo na mfumo uliotengenezwa na Allah hivi vyote vinategemea msingi wa uadilifu. Ikiwa uadilifu utapuuzwa basi mfumo kamili wa ulimwengu na usawa kwa wanadamu hautabaki umeimarishwa pamoja na uongofu kwa mwanadamu. Mpango na muundo ambao Mwenyezi Mungu ameutengeneza kwa ajili ya jamii unategemea uadilifu pia na kipengele hiki cha kijamii na kimehimizwa sana na mipangilio ya hali ya juu inafanywa kwa ajili ya kipengele hiki. Katika ulimwengu Allah ameanzisha uadilifu kwa utashi wake lakini kwenye jamii ya mwanadamu umeachwa kwenye utashi na nia za wanadamu wameachiwa wenyewe ili jamii ya mwanadamu iweze kuwa na usalama.
Sasahivi tunaweza kushuhudia ukosefu wa usalama katika jamii ya mwanadamu na ubinadamu katika kila mwelekeo. Mpangilio ambao ameutengeneza Mwenyezi Mungu ameueleza katika Suratul Hadid Ayah ya :25
لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ ۖ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ ۚ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ {25}
Kwa hakika tuliwatuma Mitume wetu kwa dalili waziwazi, na tukateremsha Kitabu pamoja nao na Mizani, ili watu wasimamie uadilifu, na tumeteremsha chuma chenye nguvu nyingi na manufaa kwa watu, na ili Mwenyezi Mungu amjue anaye mnusuru Yeye na Mitume wake kwa ghaibu. Hakika Mwenyezi Mungu ni Mwenye nguvu Mwenye kushinda.
Katika aya hii lengo la kuja kwa mitume, kushushwa vitabu, kusimamisha mizani na kushushwa chuma, hivi vyote vipo kwa ajili ya lengo la kusimamisha uadilifu. Kuna maelezo ya kina zaidi kuhusiana na mambo haya manne. Waislamu wengi hawana ufahamu sahihi kuhusu Qur’an japo wana hisia kali kuielekea Qur’an na wanaheshimu utakatifu wake. Hatuichukulii na wala kuizingatia Qur’an kama katiba yetu ya maisha yetu ya kila siku. Qur’an ina dini na dini ni sheria ambazo mwanadamu anatakiwa kuishi chini yake kwa kuzifuata katika maisha yake ya kila siku. Mambo ambayo kupitia kwayo mtu hutengeneza maisha, familia, kupata elimu na kuchuma kipato hayo yote yanafanyika chini ya kanuni na sheria maalumu. Qur’an imekuja kutupa muongozo katika haya mambo ya maisha yetu ya kila siku, lakini hatuzingatii haya kutoka ndani ya Qur’an badala yake tumechukua sheria za maisha yetu kutoka kwenye tamaduni, wahenga na vyanzo vingine. Na kwa ajili ya mambo ya kiroho ndio tumeiweka Qur’an kati ili kuisoma katika baadhi ya nyakati na kufungulia baadhi ya sherehe. kutokana na mtazamo huu hatudai na wala hatutaraji ya kuwa Qur’an itatuongoza. Na wanachuoni pia hawachukui njia yao ya maisha kutoka kwenye Qur’an. Siasa , uchumi na mambo mengine yote tunayo yachukua kutoka nje hayana mahusiano na Qur’an. Baadhi ya sehemu za maisha yetu ni urithi kutoka kwa wahenga, baadhi ya maisha yetu ya kijamii ni urithi kutoka kwenye tamaduni za Hindu. Inatakiwa tufikiri kwa kina kuna Uhindu kiasi gani katika maisha yetu na tunaweza kuona kivitendo ni asilimia ngapi za waislamu ni Wahindu. Tamaduni ya tatu ni umagharibi ambay inatawala maisha ya kila mtu. Ikiwa utatazama maisha ya kila siku utaona ni kiasi gani yanaathiriwa na hizi tamaduni na baadhi ya sehemu Qur’an huwekwa kati kwa ajili ya kupata baraka juu ya tamaduni hii ya kuigwa. Qur’an na dini tumevitoa nje ya maisha yetu. Usekula umeletwa na wanavyuoni ambao waliiondoa Qur’an katika maisha ya kila siku ya mwanadamu. Kwa mfano siasa ambayo tumejisalimisha kwa mataghuti na kuwa wafuasi wao, ufuasi ambao unatokana na tafsiri isiyokuwa sahihi kuhusu Allah. Pindi Musa alipokuja kwa Fir’awn alimwambia nipe hao waja ambao umewafanya watumwa wako. Leo hii wanachuoni wamewasalimisha waja wa Allah kwa mataghuti. Ni ufahamu usiokuwa sahihi wa Qur’an kwamba tunaweza kuishi maisha yetu kwa mfumo mwingine wowote, tamaduni na kuichukulia Qur’an kuwa ni kitabu cha kupata baraka. Ikiwa tutaileta Qur’an katika maisha basi tutafahamu maana ni lipi lengo la kusimamisha uadilifu. Pindi Qur’an inaposema mitume wametumwa ili kuja kusimamisha uadilifu basi tunapaswa kutaraji baadhi ya maadili ya kijamii kutoka kwao. Tunapaswa kudai uadilifu kutoka katika vitabu vya mbinguni pia na kitabu chenye nguvu zaidi ni Qur’an, hivyo basi tunapaswa kudai uadilifu kutoka ndani ya Qur’an. Kisha mwenyezi Mungu amewapa mitume kitabu pamoja na mizan. Mzani una maana ya kitu ambacho kinaweza kupima uzito wa kitu kingine. Katika misamiati ya kiistilahi mizani haihusiani na vitu vya kimada tu. Uzito ni kitu chenye mafungamano na upimaji kwa sababu unapata uzito wa kitu unapo kilinganisha na vitu kingine. Sayari ya Mass haibebi uzito, mvuto ndio ambao huipa mada uzito, hivyo unapokwenda angani unaweza kuona kwamba miili haina uzito. Huko hakuna uzito ndani ya vitu. Kwa kuwa ardhi ina mvuto amba huvuta kila kitu kuielekea, ndio maana hata tunavutwa na ardhi ndipo tunapohisi uzito huo. Qur’an haielezei uzito huu. Kuna uzito katika mambo ya kiroho, vitendo ndio vina uzito. Siku ya Kiyama matendo ya mwanadamu yatapimwa. Pindi mtu anapotazama mahala au kuweka nia haya yote ni matendo ambayo yanabeba uzito lakini sio uzito wa kimwili. Hii ni kwa sababu matendo hayahitaji mvuto wa ardhi. Lengo ni kupima thamani, thamani ya kitendo ambayo huzalisha wema ndani ya mtu na huu ndio uzito. Kama mfano tu unapo utazama msikiti huu utaona kuna vijiwe vidogo laki wenye sanaa wamevichonga na kuvipa maoumbo mbalimbali ambayo yamelekea kuoneka kuwa ni vizuri. Kitendo hiki alichokifanya mtu kimeongeza thamani ya jiwe. Inawezekana kwamba jiwe kubwa limechongwa na kupunguzwa hadi kubaki kidogo na kushuka uzito wake wa kimwili lakini thamani yake imepanda juu mara kadhaa. Hii ndio fadhila au wema ambao umeongezeka kwenye jiwe ambalo limeongeza uzito wake. Matendo ya mwanadamu hubeba uzito kama huu pia ambapo kinacho tazamwa huwa ni uzuri kiasi gani. Uzuri huu hukua kwa hatua na pia kinyume chake kwamba ni namna gani kitendo kinaweza kumshusha binadamu chini. Uzito kwa ujumla ni kitu ambacho huongeza thamani kwenye kitu. Vinavyorejewa katika uzito ni vingi kimojawapo ni uzito wa kimwili. Kama elimu pia ina uzito ambayo ni fadhila ambayo huongeza hadhi, thamani na nafasi ya mtu.
Allah anasema tumewatuma mitume kwa Bayyinat ambazo ni ishara, miujiza na mambo mengine yote ambayo yapo wazi zaidi. Na kisha tukampa kitabu na mizan. Mzani ni mahala ambapo uzito halisi hupimwa. Tuliteremshia mitume mizani pia kama ilivyo baadhi ya tamaduni mizan ni dini na katika baadhi ni akili. Hivi ndivyo vitu ambavyo kwavyo mwanadamu anatakiwa kupima mambo yake. Kila mwanadamu amepewa nguvu hii ya kiakili ikiwa chini ya baadhi ya sheria, ambapo mbegu yake imetolewa na Allah na kwa kuitumia nguvu hii mwanadamu anafikia ukamilifu. Kila mtu amepewa akili na Allah lakini sio kama chombo ambapo mtu huanza kuelewa mambo tangia wakati amezaliwa. Aikili inakuwa imeweka ndani ya mtu sasa ni jukumu lake kuiendeleza na kuikuza. Inawezekana kwa mtu kufanya hivyo na kufikia ukamilifu wa baadhi ya mambo. Na kwa baadhi wengine mbegu hii ya akili hufa pia. Mizan inamaanisha kujua thamani ya kitu na kwa hili suala ni akili tu ndio iliyokuwa na uwezo huu. Hivyo basi marejeo muhimu katika hili inaweza kuwa akili, dini na inawezekana mambo mengine. Ilikujua thamani kuna mzani na akili ndio mzani mkubwa zaidi ambayo kwayo mwanadamu anaweza kupima uhalisia wote, lakini wakati inapokuwa hufikia ukamilifu. Hapa pia sio akili ya mmoja mmoja bali ni akili ya kijamii. Sio kama kwamba mtu huzingatia matamanio yake kama akili. Kama tunavyosema ninafahamu hivi, basi haya ni matamanio yako na wala sio ufahamu. Au ukasema , kwa mimi hili inatakiwa liwe hivi maana kwa matamanio yangu hili inatakiwa liwe hivi. Na Qur’an hutumia neno Hawa kuelezea matamanio na sio akili. Tunaposema kwa ufahamu wangu inaweza kuwa akama kwa matamanio yangu. Akili ni kwamba ukisema kitu ambacho ni cha kiakili kila mwenye akili timamu atakithibitisha. Kama wewe umeelewa na watu wengine wenye akili hawajaelewa maana yake hii sio akili. Kila kinachotambuliwa na akili ni dini. Sio kile ambacho akili inakitambua kinakuwa nai cha mtu binafsi na sio dini. Kila kitu ambacho akili inakitambua kuwa ni kizuri au ni kibaya basi kitu hicho kinazingatiwa kuwa ni cha kidini. Kwa mujibu wa hadithi akili ni mtume wa ndani ya mtu. Akili imetolewa na Mwenyezi Mungu ili watu waweze kusimamisha uadilifu.
Kisha baada ya hiki tuliteremsha chuma pia. Wasomi huzichukulia aya katika mwelekeo ambao sio uliokusudiwa. Aya kiuhalisia inazungumzia uadilifu na wao wanaanza kujadili ni namna gani chuma kiliteremshwa? Wanasema kwamba kitabu kinaweza kutoka mbinguni ni kuteremshwa ardhini lakini chuma kinatoka chini ya ardhi, chuma kinawezaje kutoka juu? hivyo wanapaswa kujiuliza swali pia mtume alishushwa vipi? Nuzul ina maana ya kitu ambacho kinaweza kufikiwa na binadamu. Vitabu si kwamba vilikuwa mbinguni. Hakuna kitu kwenye mbingu ya bluu ni udanganyifu wa macho tu. Pia ni tupu na pindi mwangaza unapopita juu yake tunaiona kuwa ya bluu. Kiuhalisia hakuna kitu ambacho tunakichukulia kuwa ni mbingu. Mbingu maana yake ni muinuko. Haya ni mambo ambayo kikawaida yametujia bila ya kufikiria. Tofauti iliyopo baina ya sayari na nyota havina kitu bali ni vitupu. Je sasa vitabu na malaika wanashushwa kutoka kwenye mahala patupu. Duniani kote hakuna kitu na hakuna mpaka. Wanasayansi waliopita walikuwa wakisema ulimwengu una mpaka lakini uvumbuzi wa hivi leo unathibitisha kwamba ulimwengu hauna mipaka. Wanasema kuna nuru ya umbali wa mabilioni ya miaka ambazo ni nyota. Sayari zilizopo na dunia ni sehemu ndpgo ya ulimwengu. Katika unaweza kuona harakati za mwanadamu na majanga aliyo yatengeneza bila kuzingatia hadhi na nafasi ya ulimwengu . kutoka katika sehemu hii iliyowazi hakuna kinacho teremshwa.
Chuma kinatoka ardhini lakini kimefanywa kuwa ni chenye kuweza kufikiwa na mwanadamu. Pindi mwanadamu alipokuja duniani, hakuwa anajua kuhusu chuma. Na hivyo Qur’an ilikuwa kwenye elimu ya Mwenyezi Mungu kisha ikaweza kuwa rahisi kufikiwa na mwanadamu. Hivyo pia chuma kilikuwa ardhini na mwanadamu alikuwa hana ufahamu wa uwepo wake kisha akafahamu na kukipata chuma. Unaweza kuona leo hii ni namna gani mwanadamu amefanya maendeleo makubwa katika ulimwengu kupitia hiki chuma. Chuma haimaanishwi madini ya chuma tu lakjini vitu vingine vinavyo fanana nacho pia. Hadid na Hudud vinatoka kwenye asili au familia moja. Hadid haimaanishi chuma. Inamaanisha mwisho , mpaka na mahali ambapo kitu kimeishia. Mwisho wa kitu ndio unaitwa Hadid. Kiwazo hiki kinatengenezwa kupitia kitu, na hicho kitu ambacho huzuia kitu ndicho kinaitwa Hadid. Hili linaweza kuwa katika mfumo wa kimaada hata kiroho. Tunaita Hadid kuwa ni chuma kwa sababu kawaida kama kitu hakisimami mwisho wake huwa kinasimamishwa na chuma nao ni upanga ambao hutumika kwa baadhi ya malengo. Qur’an inasema kwamba chuma hiki kina Baasun shadid, ambayo inamaanisha kuwa kina ugumu, kwa lengo la kusimamisha uadilifu, dini na mipangilio tuliyo ifanya. Moja ya mipango hiyo ni chuma ambacho kinamaanisha vitu ambavyo vina ugumu. Hii ina maana kwamba ili uweze kusimamisha uadilifu unahitaji ugumu pia kwa sababu vikwazo maalumu, kuna kundi la watu ambao wanasimama dhidi ya njia ya uadilifu. Nguvu hiyo ya kuwazuia ni chuma. Risasi, bunduki na silaha nyingine hupatikana chini ya chuma. Nguvu hii ya kimwili au kimada ni muhimu pia katika kusimamisha uadilifu. Katika uadilifu kwanza kabisa si watu wote wanapenda uadilifu. Mitume walikuja kuibua mahitaji, madai, kutamani uadilifu na watu wanatakiwa kupenda uadilifu. Ikiwa mitume walifanya mahubiri, basi uadilifu ulifunzwa na waliongozwa, kitabu kimebainisha ya kuwa pindi watu wanapoutaka uadilifu basi na wakati watakapo simama kwa ajili ya uadilifu basi kuna jeshi kubwa la madhalimu ambao hawataki uadilifu usimame. Hapa katika hali hii inabidi utumie nyenzo ya chuma na kuhakikisha unawamaliza na kuwaondoa. Ikiwa atautaka uadilifu na Fir’awn na Samiri wapo, hivyo hapa mpango uliowekwa na Qur’an ni uadilifu. Katika hii Hadid Qur’an inasema kwamba chuma kina ugumu na manufaa mengine pia. Baada ya kueleza haya yote, Aya inasema Mwenyezi Mungu anafahamu wale ambao wanamnusuru Mwenyezi Mungu na Mtume wake kwa ghaibu au kwa siri na Mwenyezi Mungu ni mwenye nguvu mwenye kushinda.
Ni muhimu sana kujua kwanini Qur’an inatilia mkazo sana kwenye uadilifu. Kwanini uadilifu ni muhimu zaidi kwamba kwa ajili hiyo manabii wametumwa, kumeteremshwa kitabu, akili na kwa ajili ya madaraka pia? Hii ni kwa sababu ya hadhi ya uadilifu katika mfumo wa Mwenyezi Mungu ambao ameutengeneza kwa ajili uzima na uokovu wa mwanadamu. Mwanadamu anaweza kufikia malengo ya kuumbwa kupitia chini ya uadilifu tu na bila ya uadilifu mwanadamu hawezi kamwe kuyafikia malengo. Kuna hadithi pia ambazo zinasema kwamba chuma hiki inabidi kitumiwe na Hakim ( mtawala) ambaye ni Imam kwa ajili ya kusimamisha uadilifu. Namna Mwenyezi Mungu alivyoahidi na dini zote zinaamini kwamba wakati utafika ambapo kutatokea mwamko wa kiulimwengu na mfumo wa uadilifu utasimamishwa. Kwa Mashia ni kudhihiri kwa Imam Mahdi ( a.t.f.s) na uatawala wa mfumo wa uimamu na nyenzo hizi zote zitatumika kusimamisha uadilifu. Kw namna alivyosema Mtume (s) kwamba mwanangu atadhihiri tena na kuijaza dunia uadilifu. Na atatumia nyenzo hizi kuanzisha na kusimamisha uadilifu.
Hotuba ya 2
Hasara ya kwanza ya kukosa Taqwa ni ubinadamu, ikiwa ubinadamu utaisha kiwiliwili kinachobaki sio binadamu bali ni mnyama, shetani na uharibifu mkubwa kuliko shetani. Bila ya Taqwa jamii ya kibinadamu hukosa usalama ambapo ushenzi hukuzwa katika jamii na mwanadamu kubadilika na kuwa mnyama. Jamii ya kibinadamu ya sasa ndio tunatakiwa kuiangalia kwa umakini kwa sababu tunahesabiwa kwa kile tunacho kitenda. Tukitazama kwenye kioo ha historia kama tutaangalia kizazi cha sasa cha binadamu tunakuta kwamba ubinadamu umekuwa mdogo sana. Kwa nyenzo , uchumi, teknolojia, kufarijiana na kila kitu kipo vizuri na bora zaidi katika kizazi hiki lakini kwa mtazamo wa kibinadamu wapo nyuma sana. Inabidi tutafute binadamu mbali na watu wa kiroho walioibuka na kuja kwenye jamii kama Mitume na maimamu leo na kipindi kilichopita pia. Maulana Rumi anasema kwamba mtu mmoja msomi alikuwa akitafuta kitu mji mzima na taa mchana kweupe. Tulimuuliza : unatafuta nini? Alijibu : nimechoka na hawa wanyama na wadudu na ninajaribu kumtafuta binadamu. Kwa mtazamo wa Rumi alisema upo unafanya kitu kisichofaa na kisichokuwa na tija kwa sababu sisi na wengine wengi tumechoka tukitafuta lakini hatukupata. Alijibu , wale ambao hukuweza kuwapata ndio hao ninaowataka. Kuna muumini ambaye atakuwa yupo sehemu huko kwa sababu Mwenyezi Mungu amesema amemuweka mwanadamu katika dunia hii. Ikiwa utajaribu kumtafuta binadamu katika dunia hii leo hutompata, katika kipindi kilichopita ungeweza kupata baadhi ya watu kama ‘Allama Iqbal, Imam Khomeini (ra) kwa kadiri unavyorudi katika zama zilizopita utapata binadamu lakini kwa kadri ya jamii na idadi ya watu inavyo ongezeka ndio hutapata. Hii ni kwa sababu katiba ya kumtengeneza mwanadamu imetelekezwa, nayo ni dini. Matamanio, tamaa na ubinafsi vimechukua nafasi ya katiba hii. Kuna ushahidi gani kwamba hatuwezi kumpata binadamu? Jaribu kutafuta katika kila sehemu za jamii yetu? Kama mtu atadai kwamba kuna binadamu wengi, basi wanatakiwa kupimwa kwenye mizan. Ni mizan gani hiyo ambayo inatumika kupima ubinadamu? Hali ya dhuluma ambayo ipo ulimwenguni ndio kipimo cha kumtathmini binadamu. Ushenzi ambao unatokea leo huko Gaza usiku na mchana, tazama ni binadamu wangapi wanaishi. Jaribu kumtafuta mtu katika ulimwengu wa usekula wa watawala na wanasayansi. Majina makubwa yanayo tuzunguka ebu jaribu kutafuta baina yao kuna binadamu wangapi. Uharaka na kukimbia juu ya dunia hii sio kwa binadamu.
Kuna hadithi ya Imam Sadiq(a) alipokuwa Hajj. Zuhri alisema mwaka huu kuna mahujaji wengi. Imam (a): kuna kelele tu na wala sio mahujaji. Kisha imam akamuonyesha na yeye akakubali. Kama vifuniko kutoka kwenye akili zetu na mioyo yetu vitafunuliwa, basi tutatambua ya kwamba wanadamu hawapo. Lau kungekuwa na wanadamu basi wangefanya utaratibu madhubuti wa kukomesha dhuluma na uonevu huu. Marekani amekataa makubaliano ya kusimamishwa vita kwa mara ya takwa kutumia nguvu ya veto. Katika kila nchi balozi na taasisi za kimarekani zinaendelea kufanya shughuli zake kama kawaida. Je kuna yeyote ambaye amekuza chuki dhidi yao? Kinyume chake ni kwamba mapenzi kwa watu hawa yamezidi kuongezeka. Hakuna radiamali kutoka popote. Namna imam Husein alivyowaita wasomi na kusema kama kitu kinagusa maslahi yenu binafsi mnapiga kelele sana lakini mipaka ya sheria za Allah inachupwa na hamsemi chochote. Balaa kubwa kuliko la Gaza ni kukosa ubinadamu katika hizi bilioni 8. Wale ambao wanauliwa Gaza watalipwa na Mwenyezi Mungu lakini hii miili ya wengine wanaokufa hili ni janga. Hili halikuwahi kushuhudiwa katika historia. Hii ni athari ya kuchanganyika na watu mafisadi. Kuwa mbali na Mwenyezi Mungu huua ubinadamu na mtu hubadilika na kuwa miili iliyokufa. Tunamuomba Allah aiangamize Marekani na Israel
