Hujjatul Islam Ustad Syed Jawad Naqvi
(Mkuu wa shule Jamia Orwatul Wuthqa – Lahore)
Imetolewa: Msikiti wa Baitul Ateeq
Lahore – Pakistan
Hotuba ya 1: Kitendo cha mama kunyonyesha mtoto ni sehemu ya ucha Mungu.
Ninawausieni nyinyi pamoja na kuiusia nafsi yangu kumcha Mwenyezi Mungu, na nawasisitizieni kuyasimamisha maisha yenu katika misingi ya Uchaji Mungu.
Tambueni kuwa ucha Mungu ni mjumuiko wa mipango na mikakati kutoka kwa Mwenyezi Mungu yenye kumlinda mwanadamu. Mikakati anayopaswa kutekeleza katika maisha yake ili apate kufanikiwa.
Na ikiwa maisha yatatoka kwenye mipaka ya ucha Mungu, basi yatakuwa ni maisha yaliyojaa ufasiki, uhuni, ukafiri na ukandamizaji. Maisha ambayo matokeo yake ni kuangamizwa kwa mwanadamu.
Misiba wanayopata watu kutokana na matendo yao wenyewe ni matokeo ya maisha bila ya ucha Mungu. Mwenyezi Mungu aliweka utaratibu huu mkamilifu ili kutukinga na siku hii ambayo hatuna pakukimbilia.
Hasa, wale ambao Mwenyezi Mungu aliwapa mpango huu ili waweze kuishi maisha ya ulinzi na kuendeleza mipango kwa ajili ya jamii nzima ya binadamu kuishi kwa usalama.
Maisha ya binadamu, huanza pindi anapozaliwa, na ulinzi wake vile vile huanza kutokea hapo. Hatua ya kwanza ya ulinzi huwa mikononi mwa wazazi, kisha baadae;mwanadamu hufikia ukomavu hatua kwa hatua na hatimaye jukumu la ulinzi wa maisha yake huangukia mikononi mwake mwenyewe.
Kisha maisha huingia katika hatua ya familia kutoka kwa mtu binafsi na hapa pia Mwenyezi Mungu ameiweka Taqwa kama mfumo wa ulinzi.
Kuanzisha familia ni sehemu ya ulinzi na kuiendeleza familia hiyo pia ni Taqwa. Matokeo yanayopatikana katika maisha ya familia ni matokeo ya kuwepo au kutokuwepo kwa Taqwa.
Katika aya hii ya Surah Baqarah
وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ ۖ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ ۚ وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۚ لَا تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا وُسْعَهَا ۚ لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ ۚ وَعَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَٰلِكَ ۗ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَنْ تَرَاضٍ مِنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا ۗ وَإِنْ أَرَدْتُمْ أَنْ تَسْتَرْضِعُوا أَوْلَادَكُمْ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِذَا سَلَّمْتُمْ مَا آتَيْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ {233}
“Na wazazi wanawake wawanyonyeshe watoto wao miaka miwili kaamili kwa anaye taka kutimiza kunyonyesha. Na juu ya baba yake chakula cha kina mama, na nguo zao kwa mujibu wa ada. Wala halazimishwi mtu ila kwa kadiri ya uwezo wake. Mama asitiwe taabuni kwa ajili ya mwanawe, wala baba kwa ajili ya mwanawe. Na juu ya mrithi mfano wa hivyo. Na kama wote wawili wakitaka kumwachisha ziwa kwa kuridhiana na kushauriana, basi si vibaya kwao. Na mkitaka kuwapatia watoto wenu mama wa kuwanyonyesha basi hapana ubaya kwenu mkitoa mlicho ahidi kwa mujibu wa ada. Na mcheni Mwenyezi Mungu, na jueni kwamba Mwenyezi Mungu anayaona yote mnayo yatenda.”
Akina mama wanapaswa kuwanyonyesha watoto wao kwa maziwa kwa muda wa miaka miwili kwa khiari yao. Kisha wapeni watoto mahitaji na mavazi kwa njia nzuri na hili ni jukumu la baba.
Wajibu huu kwa wazazi ni kwa kiwango cha uwezo wao. Kwa ajili ya mtoto, mama hatakiwi kuteseka kwa kisingizio kwamba mtoto anatunzwa kikamilifu lakini mama anapuuzwa na isiwe kinyume chake pia. Wote wawili hawapaswi kutolewa dhabihu juu ya kila mmoja. Baba akifariki na mama analisha watoto basi warithi wa baba wana wajibu wa kutimiza haki za mama na mtoto.
Pili ikiwa mume na mke kwa ridhaa ya pande zote mbili wanataka kutalikiana ambapo wote wawili wanakubaliana na hawakatiani haki za kila mmoja wao.
Haipaswi kutokea kwamba kwa upande mmoja talaka inadhuru na kwa nyingine ni ya manufaa baada ya kuzaliwa kwa mtoto. Katika hali hii vile vile haki za mama na mtoto kwa miaka miwili ya kunyonyesha zinapaswa kutolewa.
Iwapo mtu anapendelea sawa sawa kwa sababu ya talaka au hata bila ya talaka mtoto wake anyonyeshwe na mtu mwingine, inaruhusiwa, lakini haki ya muuguzi apewe hata yeye isipokuwa yuko tayari kufanya bila fidia. Mwishoni mwa Aya utaratibu ni kurekebisha Taqwa. Kwanza suala la familia linawasilishwa ambalo lipo katika kila familia na hufanyika lakini bila Taqwa.
Jambo la kwanza muhimu kuhusiana na Taqwa lililowasilishwa katika Aya hii ni kwamba mama amnyonyeshe mtoto kwa muda wa miaka miwili na baba atoe haki na mahitaji ya wote wawili.
Inatokea hasa katika enzi hii kufanya unyonyeshaji wa maziwa ni kazi duni. Mama ambaye hana Taqwa haoni wajibu wake kumnyonyesha mtoto wake maziwa ya mama. Madaktari wametoa maelezo mengi kwamba ikiwa mtoto atabaki na kuachwa bila maziwa ya mama basi ni aina gani ya magonjwa, na udhaifu unabaki kwa mtoto katika maisha yake yote.
Ni muhimu sana kujua kwamba mama amepata maziwa katika matiti yake kutokana na mtoto na mtoto huyu amepata fungu lake pamoja na kuzaliwa kwake. Baadhi ya akina mama kutokana na tamaa, wanaacha kuwanyonyesha watoto wao kwa maziwa ya mama.
Wengine hawanyonyeshi kwa wanavyofikiri kuwa watakuwa dhaifu; wengine huona kwamba urembo wao wa kimwili utaathiriwa. Baadhi ya wanawake wameambiwa na mama zao kuwa ukinyonyesha utaonekana mzee hivi karibuni. Minong’ono hiyo ya Kishetani inatoka kwa familia ambazo zimeharibu watoto wao wenyewe na wanataka kufanya hivyo zaidi.
Hili ni kinyume na mfumo wa asili wa Mwenyezi Mungu. Mtoto anapozaliwa na maziwa huanza kuja basi inatosha kuelewa hitaji la maziwa haya. Hata kwa wanyama maziwa yanakuja lakini yanazidi kwa baadhi ya wanyama ili mwanadamu pia aweze kuyatumia. Jinsi mtoto ameumbwa kutoka kwa damu ya mama pekee na kulishwa kutoka kwa chakula ambacho mama anakula.
Mtoto huchukua haki zao kutoka kwa mwili wa mama. Mtoto anapokuwa ndani ya tumbo la uzazi anapata chakula kutoka kwa damu ya mama na kisha mtoto kuzaliwa ni kutoka kwa maziwa.
Wakati damu inakuwa safi kabisa inageuka kuwa maziwa. Mtoto hutengenezwa kwa damu ya mama na kutokana na maziwa mtoto hukuzwa. Ikiwa mtoto hajapata maziwa kutoka kwa mama, basi mtoto huwa dhaifu kisaikolojia na usalama wa afya huathiriwa.
Nimesikia haya vijijini kutoka kwa wazee, kwamba mtu yeyote ambaye ni dhaifu katika umri wa ujana na hawezi kufanya kazi ngumu katika umri anaopaswa kufanya, inasemekana kwamba hakunywa maziwa ya mama.
Baada ya kuolewa wake huwakejeli waume zao ambao hawakuwa wanatoa haki zao kwamba mtu huyu hajalisha maziwa ya mama. Hii ina maana wakati kuna udhaifu katika mwili au uwezo ni mdogo watu wazee wanaweza kuhusisha hii na kunyonyesha kwa mama. Kuna madhara makubwa ya kisaikolojia ya kutomnyonyesha mtoto maziwa.
Ripoti za utaalamu wa lishe ya maziwa ya mama umetolewa na mtaalamu wa afya. Katika kuhubiri dini mambo haya hayawi mawaidha kutokana na ambayo matatizo ya familia hutokea.
Kwa hivyo kuzaliwa na kulea kwa mtoto hufanyika bila utaratibu wa ulinzi wa kidini. Maziwa haya yana madhara ya kiroho pia na si ya kimwili tu.
Kwa kuwa chakula halisi cha mtoto ni maziwa na vipengele vyote mbalimbali vya mwanadamu vinakuzwa kupitia maziwa haya. Ikiwa unatoa maziwa ya nyati basi mtoto atageuka kuwa ndama pekee.
Maziwa ya mama yana lishe yote inayohitajika kwa mtoto na hakuna maziwa mengine yanayolingana nayo. Mama anapomlisha mtoto maziwa basi tabia za binadamu hupitishwa kupitia maziwa ya mama. Seli, atomi za mwili ambazo zimetengenezwa pia ni wabebaji wa sifa za urithi. Watoto katika familia nyingi ni kama mama yao.
Wale ambao hawanywi maziwa ya mama wana tabia fulani ndani yao. Wana aibu, kujistahi, bidii ndani yao. Kipindi hiki kimewekwa kwa mama kwa miaka miwili lakini kwa mama pekee, baba pia ameamriwa kutunza mahitaji yote ya mama na mtoto. Mama pia anahitaji chakula kizuri ili kutoa maziwa, hivyo kumtunza mama ni jukumu la mama.
Ikiwa mama hamlisha mtoto maziwa, basi wananyakua haki za watoto. Huu ni uhalifu na mama inabidi awajibike kwa hili. Upotofu mmoja ni kufanya udhibiti wa uzazi ambao unafundishwa kutoka kwa vyombo vya habari na pili ni kutomnyonyesha mtoto.
Hawatamlisha mtoto ili kudumisha uzuri wao ili wanaume wengine wa na mahram waweze kufurahishwa na sura yao. Atadhihirisha umama wake kwa kumbusu na kumchumbia mtoto mbele ya watu wengine lakini wakati huo huo akipora haki za mtoto.
Quran imeeleza hatua mbalimbali za malezi ya mtoto ambazo tutazijadili baadaye. Mwenyezi Mungu atujaalie Taufiq tuzifahamu dhana za dini na kuzifanyia kazi.
Hotuba ya 2: Maafa yanayotokana na Mafuriko ni kwa sababu ya uhalifu wa Kibinadamu na wala sio janga – Watu wanapaswa kuanzisha mtandao wa kudhibiti majanga nchini Pakistani
Leo hii tunaweza kuona maisha ya Pakistani yakiwa hayana usalama kwa mitazamo yote ambayo ni ushahidi kwamba Taqwa haipo katika ardhi hii na tunaishi maisha yetu bila Taqwa; wakati huo huo wasio makini pia.
Maisha yanapotea kutokana na majanga ya asili, uhalifu wa kibinadamu, uzembe, ufukara, umasikini kwani msingi wa maisha haujawekwa kwenye Taqwa. Ufafanuzi wa Taqwa unafanywa kwa namna ambayo isingeweza kuwa msingi wa maisha.
Gumzo muhimu zaidi ya siku hizi ni mafuriko na uharibifu unaosababishwa na mafuriko ambayo athari zake zinaweza kuonekana na kila mtu kwa maisha ya mwanadamu. Mvua haigeuki kuwa balaa ni mwanadamu anaigeuza kuwa balaa.
Ni kutokana na wale watu ambao hawakufanya utaratibu wowote wa ulinzi wa maisha kutokana na majanga hayo. Ikiwa uharibifu wa mafuriko haya, mvua isingefanyika basi mvua hizi zingekuwa fadhila kubwa.
Nchi hizo ambazo kuna mvua nyingi zinachukuliwa kuwa fadhila kubwa. Mvua nyingi humaanisha kuwa maji matamu yapo kwa wingi kwa ajili ya kunywa, umwagiliaji n.k.
Nchi hizo ambazo kuna theluji, barafu sio majanga kwani hizi ndizo njia za kunywa na kumwagilia wakati barafu hizi huyeyuka mwaka mzima na kushuka kama mito ya maji. Lakini panapokuwepo watu wasio na maana basi fadhila nazo hugeuka kuwa ghadhabu.
Katika toleo hili baadhi ya vipengele ni vya usikivu wa papo hapo na vingine ni vya kutafakari kwa muda mrefu. Ya haraka ni uharibifu umefanyika wa kiwango cha juu sana na maisha ya watu wengi kupotea, nyumba kuharibiwa, wanyama kufa na wengi kujeruhiwa hata kufikiri hasara halisi haziwezi kukadiriwa.
Ukiona barabara, njia za treni, mabwawa ambayo yote yameharibiwa tukihesabu haya na hasara ya kilimo iliyotokea bado haijahesabiwa. Aina kama hizo za hasara na nyingine nyingi za moja kwa moja, zisizo za moja kwa moja hazihesabiwi kwa sababu mpaka sasa maji bado hayajatulia.
Katika hali hii kama kawaida jamii ya Wapakistani na jamii ya watu kutoka nje pia wamesaidia. Watu wa Pakistan wameweka heshima hii kwamba hawawaachi ndugu zao peke yao katika shida.
Wapakistani daima ni viongozi katika kutoa misaada ingawa hisani hiyo inapotea kwa 90% jambo ambalo ni uhalifu wa wale wanaofuja. Wale wanaotoa wana pendeleo hili la juu.
Taifa la Pakistani lina umaalum mkubwa japo sio wote wanaofanya hivyo ni wachache kwa sababu wapo wengi walio mabakhili na wanaopora misaada ni wengi kuliko wanaotoa. Lakini wale wanaotoa hufanya hivyo sana ambapo inaonekana kama kila mtu anatoa.
Naweza kutoa mfano wa chuo hichi ambacho imekuwa siri na mshangao kwa kila mtu na hasa Shia wa Pakistani jinsi kituo hiki kilivyotengenezwa. Wakati misikiti, vituo vinatengenezwa watu huzunguka nchi nzima kukusanya michango.
Lakini hapa hakuna hisani, masanduku ya michango lakini badala yake kwa heshima na katika wakati wa miujiza yote haya yalifanyika. Hili halikufanywa na kila mtu bali ni waumini watatu tu walianza na baadaye wengine wengi wakajiunga.
Hata kama watu wachache wa taifa watapiga hatua, inakuwa heshima kwa taifa zima. Wale wanaokuza heshima ya taifa, dini, jamii, hadhi zao zinainuliwa na Mwenyezi Mungu.
Wale wanaochukua hatua hizi kwa ajili ya Mwenyezi Mungu, anachukuliwa kuwa juu sana katika ulimwengu wa ulimwengu. Sio kila mtu anayetoa, lakini wengine hutoa lakini hii inatoa faida kubwa.
Katika mafuriko haya pia taifa linasaidia kwa kiasi kikubwa. Nchi za nje pia zimetoa misaada ambayo ni ya kuridhisha. Wapo wadanganyifu pia ambao wamedanganya jamii kwamba wanatoa huduma nyingi.
Vyama vya Siasa vinajaribu kuwadanganya watu. Hawajawasaidia wahanga wa mafuriko bali waliendelea na mikusanyiko yao ya kisiasa na walipochafuliwa walijitokeza ambapo walitangaza Rupia bilioni 5 zimekusanywa lakini benki imetangaza kuwa kwenye akaunti hiyo kuna rupia 500,000 pekee. Wanasiasa hawa wanakuja kung’arisha vyama vyao, haiba, shirika kwenye maiti hizi.
Jamii hii ipo na itabaki. Jamii moja ni ile inayohitaji usaidizi na kuna wengine ambao wana nyumba nyingi mijini na nyumba yao moja iliharibiwa kijijini kwa sababu ya mafuriko. Hivyo si wote ni wahitaji.
Kisha kuna baadhi ya ombaomba ambao wana kazi hii ya kuomba katika hali kama hizo. Ombaomba hawa hufika maeneo ya mafuriko kutoka mijini.
Wanashambulia lori za misaada na kupora bidhaa. Hawaruhusu magari ya misaada kuwafikia wahitaji. Wale ambao walikuwa wahitaji walikuwa wamepata misaada na mahitaji yao yametimizwa wanapaswa kueleza wakati vifaa vya misaada vinapokuja kwamba wamepata na kuwapa wengine lakini wanahifadhi misaada hii.
Kwa kuwa hakuna mfumo au data na usaidizi haufanywi kwa mpangilio, wahitaji wengi wanapata misaada kutoka kwa vyanzo vingi.
Suala moja zaidi ni kwamba kuna viwango mbalimbali vya usaidizi. Kwa sasa msaada wa kwanza unahitajika. Na msaada huu unahitajika kwa wale ambao hawana chochote cha msaada wao. Katika ngazi ya serikali misaada inakuja kwa wingi.
Asilimia tisini ya misaada ambayo serikali inapata haiwafikii wahitaji. Viongozi wa serikali wanakula. Huko Sindh habari zilikuja kwamba serikali imetangaza 25,000 kwa kila familia lakini walitoa 23,000 na risiti ya 25,000 ilitiwa saini. Hii imetokea huko nyuma pia kwamba misaada haikuwafikia wahitaji.
Kwa sasa inabidi tuone kwamba mafuriko hayajasababisha uharibifu huu, badala yake haya yamefanywa na wanasiasa, watawala, makabaila na wao ni wahalifu.
Katika kila nchi kwa ajili ya kupambana na mgogoro kuna vyombo ambavyo havipo Pakistani. Mipango inafanywa mapema kwa ajili ya kupambana na majanga. Nilichoona kwa macho yangu huko Irani, ambapo matetemeko ya ardhi huja mara nyingi sana.
Wana mfumo mzuri walioufanya. Kila mji una bohari kubwa za chakula, dawa, helikopta na timu zinafanya mazoezi kwa mwaka mzima. Kama vile nje ya Tehran kuna bohari kubwa ili msaada uweze kufika mara moja. Hapa hakuna bajeti na chochote kilichopo pia kinaliwa.
Kwa nini mafuriko haya hayawaamshi wahanga hawa? Sababu ya maafa yako ni watawala wako ambao hawajafanya mpango wowote wa kutunza mito hii ya mafuriko, kwa kuelekeza mito ya mafuriko.
Wanatoa mihadhara tu na kudanganya watu, wanatoka wapi? Wahalifu hawa wanatoka kwa kura zako na wewe ni sehemu ya uhalifu huu. Mafuriko haya ni uhalifu wa kibinadamu na sio majanga ya asili.
Hoteli, majengo ambayo yalianguka katika SWAT. Mafuriko hayakuja ndani ya miji. Nani aliamuru kutengeneza hoteli hizi kwenye kingo za mto?
Kwanza maji haya yote matamu yaliingia baharini kwa kuharibu maisha yetu. Kutohifadhi maji haya ni uhalifu. Mafuriko yanapaswa kuelekezwa kwenye bwawa na sio kuingia ndani ya jiji.
Hakuna serikali iliyofanya utaratibu wowote. Watu hawa ni wahalifu ambao wananchi wamewapa fursa ya kufanya uhalifu huu. Je, mafuriko hayawezi kukuamsha ili usiruhusu hatima yako mikononi mwa wahalifu hawa?
Tuna rasilimali chache sana katika Jamea lakini hatukuwahi kupanga shughuli zetu kulingana na njia. Tumeangalia uwezo wetu na tukapanga kwa mujibu wa hilo na Mwenyezi Mungu akatupa mafanikio.
Hii inapaswa kufanywa katika ngazi ya kitaifa. Ninakuhakikishia kwamba hakuna serikali iliyochaguliwa na watu itafanya chochote zaidi ya kuwakandamiza watu. Inabidi watu wafanye mipango nchi nzima kwa urahisi.
Tunaweza kudhibiti migogoro hii bila serikali. Abdul Sattar Eidhi, mzee alifanya shirika la hisani kupata watu wasio na makazi na kuona jinsi watu wengi walivyowasaidia, walipata ambulance, helikopta.
Ikiwa mzee mmoja anaweza kufanya hivi kwa nini wengine hawawezi. Tusisubiri maiti zianguke badala yake tuzuie mafuriko. Njia zinatoka kwa Mwenyezi Mungu. Leo mipango yote inafanywa kwa waathiriwa wa mafuriko.
Tatizo kubwa liko kwenye utawala yaani usimamizi na rasilimali watu. Tuna uwezo nchini Pakistan na hakuna haja ya kuchukua usaidizi kutoka nje ikiwa tu tuna usimamizi. Hatuna watu wenye uwezo wa kusimamia haya yote.
Tunaweza kuanzisha katika ngazi ya kitaifa mashirika kama hayo ambayo yanaweza kupata mafunzo na bohari za rasilimali zinaweza kufanywa mwaka mzima. Tuna angalau vijana milioni 100 ambayo ni nguvu ya kudhibiti shida.
Wanaweza kufundishwa jinsi ya kudhibiti mafuriko, matetemeko ya ardhi. Wanaweza kutengeneza vijito, mifereji ya kuelekeza maji ya mafuriko na haya yote yanaweza kufanywa na sisi.
Tunazo simu na siku nzima tunaendelea kusikiliza kauli za wanasiasa wakorofi. Jumuiya inaendelea kupitisha klipu za safu hizi. Ni rahisi kuwaondoa kwa kutowapigia kura tu.
Ikiwa rasilimali watu ipo tunaweza kufanya hivi. Nayasema haya yote kwa msingi wa msaada wa kimungu pale ambapo tuna imani fulani ambayo tumeishuhudia kwa macho. Ikiwa usimamizi huu unaweza kufanywa, basi njia zote zinakuja.
Ikiwa Edhi anaweza kupata basi wengine wanaweza pia kupata. Inahitaji ujasiri mkubwa na hii inaweza kufanyika. Mwenyezi Mungu atujaalie Taufiyq na atukubalie amali zetu.
