Hujjatul Islam Ustad Syed Jawad Naqvi
(Mkuu wa shule Jamia Orwatul Wuthqa – Lahore)
Imetolewa kwa: Masjid Baitul ul Ateeq
Lahore – Pakistan
Septemba 1, 2023
Hotuba ya 1: Kuanzishwa kwa Adl katika jamii huanza kabla ya kuanzishwa kwa jamii
Katika Surah Hadid, aya ya 25; Allah (s) amewaamuru waumini kusimamisha Adl.
لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ ۖ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ ۚ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ
Kwa hakika tuliwatuma Mitume wetu kwa dalili waziwazi, na tukateremsha Kitabu pamoja nao na Mizani, ili watu wasimamie uadilifu, na tumeteremsha chuma chenye nguvu nyingi na manufaa kwa watu, na ili Mwenyezi Mungu amjue anaye mnusuru Yeye na Mitume wake kwa ghaibu. Hakika Mwenyezi Mungu ni Mwenye nguvu Mwenye kushinda.
Aya inasema tumewapa Bayyanah (elimu iliyo wazi yenye hoja) kwa Mitume na tukawatuma. Na pia wamepewa kitabu ambacho kinamaanisha katiba iliyotungwa ambapo mambo yanaunganishwa kwa namna ambayo hayawezi kutenganishwa. Tumewapa Mitume Meezan, ambayo ni mizani, vigezo ambavyo inawapasa kuwaendeleza wanadamu na kwa msingi wao wanatakiwa kutoa amri. Na haya yamefanywa ili watu wainuke kwa ajili ya kuanzisha Kist pamoja na Adl. Pia tumeteremsha chuma ambacho kina manufaa ndani yake ili Mwenyezi Mungu amjue nani anayewasaidia Mitume na Mwenyezi Mungu ni muweza na muweza wa kila kitu.
Hoja moja katika Aya hii ni yale mambo ambayo Mwenyezi Mungu amewapa Mitume kwa ajili ya mwongozo wa mwanadamu, nayo ni Bayyanah, Kitabu na Mizan ili watu wainuke juu ya Kist (uadilifu). Haikutajwa kwamba Mitume wasimame kusimamisha Kist (uadilifu). Mitume wameyapata mambo haya ili watu wainuke wasimamishe Kist na Haki. Aya inazungumzia “Naas” ambayo ina maana ya kila mwanadamu ambaye pia hayuko katika ngazi ya mtu binafsi, lakini badala yake mfumo wa kijamii unaopaswa kufanywa uwe juu ya msingi wa Kist na Adl. Katika mizunguko ya jamii kuna mambo mengine ya kibinadamu ambayo yanakuzwa. Msingi na msingi wa jamii ya wanadamu ni uanzishwaji wa Kist na Adl, ambazo watafiti kwa ujumla wanazitaja kama Haki ya Kijamii. Tunatumia Adalat kwa mahakama katika utamaduni wetu ambayo ina maana ya kuchukua uamuzi katika migogoro. Katika mahakama, kuna sharti la haki lakini kuna tofauti kati ya Adl na Haki.
Adl ni hitaji la maisha yote na sio tu katika vyumba vya mahakama kwa uamuzi wa mahakama. Maisha yote ya mwanadamu yanapaswa kukuzwa katika mapaja ya Adl na kwa hili msingi ni Adl ya kijamii. Hatua ya kwanza ya Adl ya kijamii ni kuunda jamii. Sio kwamba unaunda jamii kwa misingi yoyote bali fujo inapoanza ndipo unamtafuta Adl katika jamii. Wakati jamii inaundwa msingi wake uwe juu ya Adl na Taqwa. Adl inatanguliza juu ya Taqwa kwa sababu Taqwa inaanzishwa kwenye Adl. Kama Quran inavyosema yule anayeweka msingi wao juu ya Taqwa basi kwamba jamii si kama wale walioianzisha jamii kwenye Fisk, fujoor na mambo mengine.
Jumuiya ya Pakistani ni jamii ya kipekee kwa sababu hakuna jamii nyingine iliyo na fursa hii ya kuanzisha jamii ya Kiislamu. Tunaweza kusema ni Mayahudi tu ndio walipata fursa ya kuanzisha dola yao kuwa Israel na hawakurudi nyuma na kuacha mapungufu yoyote, na sasa ulimwengu mzima wa Kiislamu unataka kuwaangamiza lakini bado wako imara. Wakati huo huo jamii mpya ikatokea ambayo ilikuwa Pakistani. Mataifa mengine yanaendesha mifumo yao ya zamani. China ilikuwa ni jamii tangu zamani, sawa na Irani kulikuwa na jamii na mabadiliko yalikuja katika jamii moja, sio kuunda mpya. Katika enzi hii, jumuiya mbili zilipata fursa hii pekee. Pakistan ilikuwa jamii ya kipekee iliyopata fursa hii ya kujenga kila kitu kipya na kipya. Ni kama kupata kiwanja kipya ambapo kila kitu kinapaswa kujengwa kwa hiari yako mwenyewe na hakuna vikwazo kutoka kwa serikali pia. Kitendo cha kuunda Pakistan kilipoanza waliendelea tu kwa hiari kwenye mifumo iliyokuwa ikiendelea kabla ya uhuru. Walichukua utamaduni huo wa Kihindi na kuendelea hivyo. Tulipata zawadi kubwa kutoka kwa Mwenyezi Mungu miaka sabini na sita iliyopita lakini babu zetu walikuwa waaminifu sana kwa kutokuacha chochote kutoka India, Waingereza, na yote waliyokuwa wakiyafuata kwa upofu. Allama Iqbal alitoa mpango huu katika Javed Nama ambamo alionyesha mfumo wa jamii nzima ya Kiislamu.
Wakati jamii ya Wapakistani ilipoundwa kulikuwa na baadhi ya Wanawabu wa ndani na baadhi ya mawakili ambao walikuwa wameelimishwa kutoka kwa mfumo wa Kiingereza. Wote wawili waliweka misingi ya jamii hii ya Kiislamu na wakasahau jinsi Quran inavyotuongoza katika misingi ya jamii. Matengenezo haya ya jamii kutoka nukta sifuri yametokea mara mbili tu katika historia, moja lilikuwa na Mtukufu Mtume (saww) na la pili lilikuwa Pakistani. Mtukufu Mtume (s) aliacha kabisa kila kitu, mfumo wa Jahiliya na kila alichokifanya kilikuwa kwa misingi ya Quran. Hata Mtume (s.a.w.w.) alifungiwa kuunda jumuiya kwa amri za Mwenyezi Mungu, wahyi, na sio kitu chochote peke yake. Mara ya pili nafasi ilipokuja ilikuwa kwa Pakistan. Mataifa mengine ya Kiislamu yalipata Uislamu wa kurithi kama Uturuki na Malaysia, na hata India, ni watawala wa Kiislamu walioivamia India na kuwafanya watu wasome Kalema, ingawa jamii, utamaduni, na kila kitu kilibaki sawa. Walifanya tu watu wakariri Kalema ili wawe Waislamu bila kuunda jamii. Sisi ni wa kizazi kimoja cha Waislamu. Huu ni Uislamu rahisi ambapo unaendelea na mifumo yote iliyopita na ukariri tu Kalema. Mtume hakufanya hivi ili muendeleze Ujahiliya wenu na mkasome tu Kalema ili matendo yenu ya ujinga nayo yawe Halali. Wamisri na Wairani wakawa Waislamu kwa kukariri tu Kalema. Wairani bado wana utaifa wa Kiirani na hata walihifadhi lugha yao ya Kiajemi. Huko India Wakalema wakawa Wahindi. Fursa hii ilipotezwa na sisi. Lakini hii inaweza kutokea wakati wowote ambapo tunaweza kuacha safari ya ujinga na kuanza mabadiliko.
Baadhi ya wahandisi wa ujenzi waliniuliza kama Quran inatoa mwongozo wowote juu ya ujenzi wa nyumba, jamii na miji. Leo tunazingatia kujenga minara na makaburi kama utamaduni wa Kiislamu. Hii si sahihi. Nyumba ya kwanza ya Waislamu ni Kaaba ambayo haina kaburi wala mnara, na hakuna urembo ndani yake. Ni muundo wa ujazo uliotengenezwa kwa amri za Mwenyezi Mungu. Hizi minara, na makaburi ni takatifu, tunapaswa kufanya utafiti kutoka wapi wametoka. Unaweza kuona huko Moscow, kuna makaburi na minara. Huko Uingereza unaweza kuona minara. Haya yote ni mambo ya Magharibi. Michoro iliopo ndani ya misikiti pia sio Uislamu, ni mambo ya kitamaduni kama tunavyoona kwenye misikiti nchini Irani. Unaweza kuona piramidi za Misri ambazo ni kazi bora za ujenzi zilizotengenezwa maelfu ya miaka ya kabla. Leo kwa kutengeneza kaburi tunatengeneza jengo kama Waislamu. Tao hilo limekuwa nembo ya Kiislamu ambayo pia si usanifu wa Kiislamu. Neno la Mehrab lililotumika katika Quran halijatafsiriwa kama arch. Iwapo Quran inatupa msingi wowote wa ujenzi kama vile tunafanya jamii zote leo kwa haraka. Je, kuna uwongofu kutoka kwa Dini na Mwenyezi Mungu? Au tumepewa uhuru wa kufanya chochote tunachotaka kufanya na kujenga chochote? Unaweza kuona mahekalu ya Sikh na misikiti yanafanana katika ujenzi.
Mwongozo huu ulikuwepo wakati Pakistani inafanywa. Uliendeleza jamii ya Kihindu na kuijaza na rangi ya Kiingereza. Sasa tunapaswa kuelewa msingi wa kuunda jamii. Surah Hadid aya ya 25 ni msingi mmoja kama huo.
Tumewatuma Mitume kwa ajili ya kuendeleza jamii na hatukuwatuma watupu. Tumewapa maarifa ya wazi, tukawapa katiba, na Meezan. Jambo la nne lilikuwa Hadid ambapo tulitoa uwezo, nguvu, na utawala ili watu waweze kuinuka kuanzisha Kist na Adl. Aya hii inafanya msingi wa jamii ya Kiislamu kama Adl kuwa kipengele cha kwanza ambacho jengo zima linapaswa kuundwa. Mapinduzi ya Kiislamu yalitoa fursa hii kujadili mada hii lakini hilo pia halikufanyika.
Hii ni mada ya msingi katika Quran ili kusimamisha jamii kwa misingi ya Adl. Adl hii sio Adl ya mahakama bali ni Adl kabla ya kuanzisha jamii. Kwa upande mmoja Quran inasema juu ya msingi wa Taqwa na msingi wa Taqwa uko juu ya Adl. Somo hili litaendelea kwa kadiri inavyowezekana katika mahubiri.
Hotuba ya 2 : Kanuni ya kurekebisha ufisadi wa kijamii na Imam Ali (a)
Semi Nambari 114
وَ قَالَ عليه السلام: إِذَا اسْتَوْلَى الصَّلَاحُ عَلَى الزَّمَانِ وَ أَهْلِهِ ثُمَّ أَسَاءَ رَجُلٌ الظَّنَّ بِرَجُلٍ لَمْ تَظْهَرْ مِنْهُ حَوْبَةٌ فَقَدْ ظَلَمَ وَ إِذَا اسْتَوْلَى الْفَسَادُ عَلَى الزَّمَانِ وَ أَهْلِهِ فَأَحْسَنَ رَجُلٌ الظَّنَّ بِرَجُلٍ فَقَدْ غَرَّرَ
Wakati ambapo wema upo katika mwenendo duniani na miongoni mwa watu ikiwa mtu ana shuku mbaya juu ya mtu mwingine ambaye hakuna ubaya wowote ulioonekana kwake, basi amekuwa dhalimu. Na katika wakati ambapo maovu yanaenea duniani na miongoni mwa watu, mtu akiwa na wazo zuri kuhusu mtu mwingine amejitupa katika hatari.
Msemo huu wa 114 ndio msingi na mwongozo wa sehemu muhimu zaidi ya maisha.
Wakati enzi ni ya watawala wala rushwa, uvunjaji sheria katika jamii hupaswi kumwamini mtu yeyote kwa upofu itakuwa ni uharibifu. Na ikiwa zama ni za uadilifu basi ikiwa haujaona kosa lolote kutoka kwa yeyote basi kumshuku yeyote katika zama hizo ni dhulma.
Siku ya hukumu, dhulma nyingi kama hizo zingeorodheshwa katika kitabu chako cha matendo, na mwanadamu angeshtuka kuona kwamba anahesabiwa kuwa miongoni mwa madhalimu na hii ni kesi mojawapo.
Kinyume chake, ikiwa uliwaona waumini kuwa ni wema katika zama za ufisadi basi umejidanganya mwenyewe. Hekima hii imetajwa na Ali (A) ili ituongoze kijamii. Jamii ingekuwa ya aina mbili, moja itakuwa fisadi au mwadilifu.
Ikiwa uko katika jamii ya kifisadi basi jifunze jinsi ya kuishi huko na jinsi ya kujikinga, na kizazi chako dhidi ya ufisadi. Ikiwa unaishi katika jamii yenye uadilifu basi unaishije katika jamii hizo?
Quran imeeleza hali hii kama mithali kwamba wakati unakuja ambapo ardhi na bahari zote zinaharibika. Katika Surah Rum, aya ya 41
ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ {41}
Ufisadi umedhihiri bara na baharini kwa iliyo yafanya mikono ya watu, ili Mwenyezi Mungu awaonyeshe baadhi ya Waliyo yatenda. Huenda wakarejea kwa kutubu.
Zahar maana yake ni kutawala. Tunamchukulia Zuhur wa Imam anapokuja kutoka nyuma ya pazia. Imam (a) atakaporudi ardhi itajaa dhulma na ataijaza ardhi Kist na Adl, itatawala na utawala utakuwa wa Adl. Aya inasema ufisadi umeenea nchi kavu na baharini, vipi? Ni kupitia mikono ya watu. Walioeneza ufisadi huu sasa itabidi waonje ufisadi huu. Kama huko Pakistan sote tumeunda ufisadi na sasa tunaonja. Mfumuko wa bei wa petroli, umeme, ukosefu wa usalama na kila kitu. Aya hii inawasilisha jamii yetu. Ufisadi katika jamii yetu unatokana na mikono ya watu hawa wanaoishi Pakistani. Ufisadi huu haujatoka nje. Huu ndio ufisadi ulioendelezwa mikononi mwa Wapakistani. Ufisadi wa biashara siku hizi ni kwamba hakuna muuza duka anayesema ukweli, hawazi kwa bei nzuri, na hawafikishi kitu sahihi. Kiwanda kinachozalisha bidhaa kinatengeneza vitu visivyo na ubora na kuviuza kwa bei ya juu. Kuna ufisadi katika kushughulikia. Ufisadi katika mahusiano ya kifamilia ya mahusiano ya kabla ya ndoa, migogoro. Taasisi za elimu zina ufisadi kama vile dawa zinavyotolewa kwa wavulana na wasichana. Hizi ni takwimu kutoka jimbo la Punjab. Kuna ufisadi katika siasa, vyombo vya habari na kila mahali. Kwa hiyo sasa unapoishi maisha yako katika jamii ya kifisadi hivyo Ali (A) hujidanganyi kwa kuiamini jamii hiyo.
Mada hii ni muhimu sana haswa kwa Pakistan kwani tunaishi katika jamii kama hiyo. Wazazi wamefumba macho, na wanasiasa, na wasomi wote wamefumba macho. Mkakati wao ni kwamba ukifumba macho maswala yatatatuliwa. Ali (a) anasema mtaangamizwa na dunia yenu, akhera itaangamizwa.
Kuna Hadith juu ya Fasaad, kwanza kuona mizizi ya Fasaad iko wapi. Ali (a) katika moja ya khutba zake anasema:
“Uko huru na unaonekana ukistarehe, lakini usiingie chini ya bendera ya Jihad. Najua njia ya kukurekebisha lakini sitafanya marekebisho yako kwa gharama ya mimi kuwa fisadi. Alisema naweza kuchukua mjeledi; Ninaweza kukunja shingo zako; Nina nguvu na najua njia. Nimekulaani sana lakini hukujali kuhusu hilo. Mlipovunja mipaka ya Mwenyezi Mungu (a) nilikutemeeni adhabu. Kwa hiyo unataka sasa nikuruke juu yako kwa upanga? Najua jinsi ya kukurekebisha lakini sitafanya hivyo kwa gharama ya kuwa fisadi. Sitajiharibu kwa ajili yako. Hii ina maana sitachukua fimbo, mijeledi na kujaribu kukuchapa, kukuadhibu mchana na usiku basi sitafanya hivi. Nitakuonya na unapokiuka nitatoa adhabu za kimungu, lakini zaidi ya haya, sitaenda.
Hili ni jambo ambalo Mwenyezi Mungu anafanya, kwamba kwa kuniasi, Mwenyezi Mungu atajaribu kukutengeneza lakini hutajali, kisha jumuiya nyingine zitawatawala, kisha watafanya kile unachotarajia mimi, na watalipiza kisasi changu kwako. .
Halikadhalika ikatokea, Baadaye Muawiyah akaja na kwenye mimbari hiyo hiyo, akasema nimekuja kukukunja na kuvunja kiburi chako, ili kukufedhehesha. Kisha aina hiyo hiyo ya khutba aliyoitoa Hajjaj ibn Yusuf. Wakati Ali (a) ninataka kurekebisha ufisadi wako, lakini sio kwa gharama ya mimi kufanya kitu kibaya na kifisadi. Nataka niondoe ufisadi wenu kwa ushauri nasaha msioupenda. Kisha baadaye wengine watakuja na kukutawala.
Kisha Yeye (a) pia anasema kwamba ni nani mwenyeji wa ufisadi wa kijamii. Kuna makundi manne: Magavana (Hukmaran), Wanazuoni (Ulamaa), waliokandamizwa (fuqara), na wafanyabiashara (Tujjar). Makundi haya manne yanaeneza rushwa na ufisadi unadhibitiwa kwa kuwadhibiti hawa pekee.
