Hujjatul Islam Ustad Syed Jawad Naqvi
(Mkuu wa shule Jamia Urwatul Wuthqa – Lahore)
Imetolewa katika msikiti wa: Masjid Baitul ul Ateeq
Lahore – Pakistan
December 08, 2023
Hotuba ya 1: Kizazi hiki kitafanyiwa uchunguzi mnamo siku ya Qiyama na kigezo cha uchunguzi huo itakua ni Gaza
Taqwa ni ulinzi katika kila kipengele cha maisha ya mwanadamu na kipengele cha msingi cha Taqwa ni Adl (uadilifu). Quran inaamuru ya kwamba tutekeleze Adl (uadilifu) kwa kua ndio kitendo ambacho kinaakisi sifa ya Taqwa.
Adl(uadilifu) humaanisha usawa na wastani. Kwa kuwa kimsingi maisha ya kijamii ndio sehemu kubwa zaidi ya maisha ya mwanadamu ambao chini yake ni sehemu zingine za maisha yake. Ikiwa maisha ya kijamii hayatakua na usalama basi sehemu zingine zote za maisha zitakosa usalama pasi na kuhusika kwa adui yeyote. Wakati maisha ya kijamii yatakosa kua na msingi wa Adl (uadilifu), basi jamii hiyo itakuwa kama kundi la kondoo ambalo lililo na mapungufu mengi ndani yake.
Adl (uadilifu) ina maana ya kuanzisha idara na nguzo zote zinazohitajika kwa ajili ya kuunda jamii na vilevile hupatikana wakati mihimili yote ya kijamii inapowekwa. Kama ‘Insaane Adil’ (mwanadamu muadilifu) anahesabika kuwa Shujaa, Afeef (msafi) na Hakim (mwenye hekima). Hii ina maana nguvu zake zote tatu za tamaa, hasira, na akili ziko sawia. Mtu wa aina hiyo yaani ambaye ni ‘Adil’ (muadilifu) anafanywa kuwa Imamu au kiongozi wa jamii. Vile vile, Adl ya kijamii pia ina makundi mbalimbali na wakati uwiano unadumishwa kati ya makundi yote basi Adil, jamii iliyosawazishwa hutokea ambayo pia ni jamii ya Muttaqeen ambayo ni jamii iliyo salama.
Tukilinganisha muundo wa jamii na ule wa mwili wa mwanadamu tunaweza kuelewa Adl ya kijamii. Kuna vitu vingi vinavyohusiana na mwili wa mwanadamu lakini sio vyote vinazingatiwa kama muundo wa mwili wa mwanadamu. Ikiwa muundo wa mwili wa mwanadamu utaendelea kuwa salama na vitu vingine kama vile uzito, magonjwa, na afya viwe na mabadiliko, mwili hauwezi kuvumilia. Lakini ikiwa muundo utaharibika kwa sababu ya ajali fulani basi mwanadamu hulemazwa kisha hupooza, na kushindwa kufanya harakati.
Katika masomo ya kimaadili, tunajadili Fakr (ufakiri) na Maskanat (umaskini) lakini hatujaona hili kwa mtazamo wa kijamii. Je! ni jamii ya aina gani ambayo ingechukuliwa kuwa Jumuiya ya Uongo na ni jamii gani ya Miskeen (masikini)? Tunamchukulia Fakeer (fakiri) kama mtu asiyeweza kutimiza mahitaji yake ya msingi ya maisha. Fakr (ufakiri) kwa Kiarabu inamaanisha sehemu katika uti wa mgongo. Uti wa mgongo umeundwa vizuri na mlolongo wa diski uliokaribu na mfupa wa kati. Fakeer ni yule ambaye uti wake wa mgongo au diski yake imevunjika au kusogezwa. Tunawaona wagonjwa wanaopatwa na matatizo hayo kutokana na ajali au majeraha fulani. Hata kama diski moja itasogea kutoka mahali pake mwanadamu anapooza na anakua hawezi kufanya chochote. Fakeer maana yake ni yule ambaye nguzo yake ya kimsingi imevunjika. Kwa kuwa pesa pia ina jukumu kubwa katika maisha ya mwanadamu. Quran inasema kwamba pesa imefanywa kuwa njia ya uanzishaji wa maisha. Ikiwa mtu atakosa pesa, basi hawezi kufanya chochote. Fakiri ni yule ambaye muundo wake unakuwa mbovu. Jamii nayo pia huwa fakiri.
Neno ‘Miskin’ asili yake ni ‘Sukoon’ ambapo inamaanisha kituo au kusimama kwa kitu kilichokua kwenye mwendo. Jamii ya ‘Miskeen’ masikini ni ile ambayo harakati za ukuaji na maendeleo yake zimesimama. Asiyekuwa na mali au pesa anajulikana kuwa mpotovu kwa sababu maisha yake yamesimama kwakua anakua hawezi kutimiza matakwa yake katika maisha. Tumeombwa kuunga mkono Fakeer na Miskeen kutoka katika hazina ya umma kwa kiwango ambacho maisha yao yataweza kuendelea kusonga mbele. Huu ndio muundo wa msingi wa jamii.
Hakuna matibabu kwa wagonjwa walio na madhehebu. Madhehebu yana mipaka mahususi ambamo ndani yake wana imani zao wanazowasilisha na kuleta mabishano na madhehebu nyingine. Uislamu unaoeleweka kupitia madhehebu hauna mfumo wowote. Madhehebu yote nchini Pakistani yanafanya siasa za kidemokrasia kwa sababu madhehebu hayo hayana mifumo yoyote ya kisiasa. Hata Uimamu unapoingia kwenye mikono ya madhehebu, hiyo pia inakuwa ni kupitia mchakato wa kidemokrasia. Katika silabasi ya madhehebu, hakuna kitu kama muundo wa kijamii. Wanataka tu kuwaweka watu katika hali hali taharuki na chuki, ubaguzi, kujitenga na wengine, nk. Sayansi zao pia ni za madhehebu. Kwa hivyo mambo ya kijamii hayawezi kueleweka kupitia madhehebu. Lakini tukirejea kwenye Quran ambayo haina madhehebu yoyote, basi tunaweza kuona kuna jamii na muundo wa kijamii. Muundo wa kijamii ambao Quran imetuletea unalenga Maadili ya Kibinadamu. Na Maadili huunda muundo wa msingi wa jamii. Ili kulinda muundo unaokwenda kwa maadili, Taqwa na Adl (uadilifu) huhitajika. Adl lazima iingie ndani ya muundo wa jamii ambayo ina maana kwamba maadili yote bila kupuuza thamani yoyote yanapaswa kuwa na uwiano wa wastani.
Sisi ni sehemu ya wanadamu, wanaoamini, jamii ya Kiislamu basi pia unabeba cheo cha Shia kwa ajili ya jamii yako. Sasa tunapaswa kuona ikiwa muundo wa kijamii wa maadili upo au la. Dini imekuja kwa maadili haya na Mitume ndio wasanifu wa jamii. Nimeeleza kuwa matukio fulani ni vipimo vinavyofichua uzito wa ugonjwa ndani ya mwili. Ikiwa mtu atapata saratani ambayo pia kwenye mifupa basi itafanya muundo kuwa tupu. Mwanadamu anaishi maisha ya kawaida na ghafla anaenda kupima na kugundua kuwa ana saratani, janga linaongezeka. Mkasa huo umetokea kwa kizazi cha sasa pia ambacho ni janga la Gaza. Hili limefichua utupu wa muundo wa kijamii wa Kiislamu ambao umesababishwa na ugonjwa huo ambao umeondoa nguvu zake halisi. Kuna misiba miwili kwa wakati mmoja; moja iko Gaza na mwengine upo katika sehemu zingine za ulimwengu.
Huko Gaza, maelfu ya watoto, na wanawake wanalengwa kila siku. Janga lingine ni la watu bilioni 8 na Waislamu bilioni 2 ndani yao. Huko Gaza, mashambulizi ya mabomu, na mauaji yanafanywa kwa uwazi na tunaweza kuona picha za wafu kila mahali kwenye vyombo vya habari. Wengine wa ulimwengu wanapoona taswira ya mwitikio wao ambayo hutoka ni hatari sana. Inaonyesha kuwa jamii ya wanadamu imepoteza ubinadamu na imekuwa mhasiriwa wa hali ya chini. Kutokujali huku, kusahaulika, na unyenyekevu ni matokeo ya jamii yenye saratani ambapo tumelelewa. Jamii hii haikuwa na maadili mahali tulipozaliwa. Kuna ukame wa maadili katika jamii ambapo unaweza kuona jinsi watu katika nchi za ukame wanavyopungua. Hii hutokea wakati jamii haipati lishe sahihi. Kizazi kipya kinapozaliwa, basi kizazi kilichopo kinapaswa kuwa na maadili ya kuendeleza katika kizazi kipya. Je, hii ipo kwa wazazi? Je, hii ipo katika mfumo wa elimu? Je, maadili haya yapo katika mfumo wako wa kisiasa ili kulea taifa? Maadili yamekufa sana hapo awali. Tulizaliwa katika nchi ya ukame, ambapo maadili hayakuwepo vinginevyo yangeonekana leo. Leo magonjwa mengi ya mwili yanagunduliwa kutokana na upungufu wa damu.
Maadili yanakuzwa kutoka wapi? Moja ni kupitia watu wa msingi wenye akili. Kisha chanzo cha pili ni wahyi kwa Mitume waliofunzwa kuweka maadili katika jamii. Wakati jamii inaposimama kwenye maadili basi hiyo itakuwa ni jamii thabiti, yenye uwiano, Adil, Mutaqqee. Maadili haya yakipuuzwa na kutunzwa mambo mengine mwanadamu hugeuka kuwa mnyama. Hakuna kutia chumvi katika hili. Unaweza kuiweka Gaza upande mmoja, na kuweka dunia nzima, majirani wa Gaza, na nchi za Kiislamu zinapaswa kulinganishwa. Huko Gaza hadi sasa, watu 20,000 wameuawa shahidi ambapo zaidi ya 10,000 ni watoto. Huu ni msiba mkubwa. Waweke hawa 10,000 upande mmoja na uone mabilioni ya watoto duniani kote. Tazama watoto wa Pakistani na watu hawa milioni 250 nchini Pakistan wanaona tu hali yao ya kama maadili ya kibinadamu yanaishi ndani yao? Ugonjwa wao umejitokeza hadharani katika jaribio hili la Gaza. Katika kategoria zote za watu unaowaona nchini Pakistani, utawapata wanaostahili rehema zaidi. Tunaweza kusema kwamba mashahidi wa Gaza, watoto wa Gaza wamefichua maradhi na maafa ya dunia nzima. Hao watoto wamesema hatujafa wewe umekufa. Tuna subira, tunahangaika kwa ajili ya ardhi yetu na bado tutaendelea kuwa hai baada ya kifo kuzikwa kwenye ardhi hiyo hiyo. Lakini wewe ni nani? Unaweza kuona matukio yote lakini hata usijali kidogo. Hata kama hawasemi hali yao inatuambia kuwa tuko katika hali mbaya zaidi kuliko wao. Inahitajika kuelewa katika hatua hii. Tulikuwa katika dhana potofu kuhusu sisi wenyewe na wengine. Gaza imefichua hawa wote wanaoitwa watu wema ambao hata si binadamu. Kama kungekuwa na ubinadamu ingedhihirika. Chochote kilicho ndani ya mtungi humwagika tu. Ikiwa kuna aibu, na unyenyekevu basi ingeonekana. Gaza imefichua unyonge wa binadamu wote.
Sasa majaribio mawili yanapaswa kufanywa. Moja ni kuwalinda watoto wa Gaza na ya pili inahusiana na ubinadamu wote hawa ambao wanapaswa kulindwa. Hatupaswi kuwa watazamaji kimya wa yote mawili. Katika miaka 76 ya dini, utamaduni, siasa, na elimu ambayo tumechukua, matokeo yake yako mbele yetu sasa. Hii ina maana tuliyokuwa tukifanya kwa miaka 76 yote hayakuwa na thamani. Leo tunaweza kuona bodi na taasisi zote za elimu ambazo zimetoa digrii lakini hazijazipa thamani. Mafundisho ya dini yamewafanya wanachuoni kuwa Allama lakini sio wanadamu. Tukio la Gaza linaonyesha maarifa, digrii, na siasa zipo lakini ubinadamu haupo. Hii ni kwa sababu ubinadamu uliendelezwa kutokana na kuanzishwa kwa muundo wa binadamu ambao ni maadili. Tulizingatia wema, ibada, na dua lakini hatukufundishwa ubinadamu. Mkasa huu umetokea kutokana na hili. Gaza imekuwa kigezo cha Mwenyezi Mungu kwa wanadamu wote. Kizazi cha leo kitatathminiwa juu ya Qayamat kwa msingi wa Gaza. Mwenyezi Mungu hataziona sala, na kufunga kwa wale ambao hawakufika Karbala lakini maadili yao yataonekana. Ubinadamu ukiisha basi kila kitu kinaisha. Ikiwa hatutapaza sauti kwa ajili ya Gaza, basi madhehebu, vyama na taasisi hizi ni za nini? Ulishindwa mtihani wa ubinadamu ulipokuja.
Hivyobasi, mambo mawili yanapaswa kufanyika; moja ni kuwaokoa watu wa Gaza na pili ni kufufua jamii iliyokufa. Wanalia wanapokua katika vikao vya ‘Azadari’ (maombolezo), na kucheza kwenye karamu lakini hawawezi kuthibitisha ubinadamu wao licha ya kucheka na kulia. Wanadamu wameshindwa mara nyingi kuthibitisha ubinadamu wao na kukosa kuitkia wito wa Bibi Fatima (s) au ule wa Imam Hussain (a) na watu wanaokandamizwa kiubinadamu katika mji wa Gaza.
Hotuba ya 2: Tumaini pekee la Wapalestina ni kutoka kwa Wapakistani, Tunawadhifa gani?
Leo hii tunashuhudia jinsi maisha yalivyo bila ya Taqwa. Yule asiye na Taqwa anayafanya maisha ya wengine kuwa duni. Tamaa ya madaraka imesababisha uharibufu wa ubinadamu. Miezi miwili imepita huku ukatili ukiendelea huko mjini Gaza. Ubinadamu wote unatazama matukio haya kama vile watazamaji kimya bila majibu yoyote.
Inatubidi kwanza kufufua hisia katika jamii yetu hii iliyokufa na isiyojali. Mitume walitumwa kwetu kwa ajili hiyo ili kuzihuisha hisia hisia zetu, na akili zetu, na nafsi ya mwanadamu ndani ya wanadamu. Vilevile wajibu huu ndio ule walionao warithi wa Mitume ambao ni wanachuoni (kuuamsha umma) . Na moja kati mipangilio mizuri iliowasilishwa na Quran ili kuweka hisia za watu hai katika jamii ni kama vile sala ya Ijumaa. Ilikuwa ni kwa madhumuni yaya haya yenye mfano wa kuchaji betri ya simu, kama tunavyochaji vifaa vya kielektroniki vinavyotumia betri.
Tuliigeuza Swalah ya Ijumaa kuwa ibada isiyokuwa na riba yoyote nayo. Hii ndiyo ilikuwa chaja halisi kwa Ummah (jamii). Pale panaposwaliwa swalah ya Ijumaa hakuna nafsi wala makusudio yoyote isipokua Kufufua hisia zilizokufa kwa wanadamu, na hisia hizi hufa kutokana na maisha tuliyo nayo. Tunazunguka kwenye utaratibu wa kila siku, ambapo tunaamka, kwenda ofisi, kuja nyumbani, na kisha tena asubuhi. Katika likizo tunalala au kuchukua watoto nje kwa burudani fulani. Maisha haya ya kawaida yanatupeleka mbali na kusudi letu na huua hisia za mwanadamu. Kisha kwa hisia hizi zilizokufa, tunaweka matumaini kwamba wema wetu utatusaidia katika akhera. Makusudio ya Sala ya Ijumaa ni kuhuisha hisia za wanadamu. Kila mtu aliigiza kwa sehemu zake ili kupunguza umuhimu wa swalah ya ijumaa hivi wanadamu watapaza sauti zao kutoka wapi? Je, ni jukwaa gani ambalo watu wanatayarishwa? Wakati watu wanakusanyika, aidha uani au dhehebu Maulana ameketi na kusudi anauawa. Vyombo vya habari vimechukua nafasi ya sala ya Ijumaa. Wale wote waliohusika na hili wanapaswa kukubali kosa lao na bora kuomba msamaha. Umma umekufa kwa sababu ulifanya njia ya kuhuisha Ummah kuwa mfu. Moyo wowote ambao una maumivu kwa ajili ya Palestina iliyokandamizwa unapaswa kumshukuru Mwenyezi Mungu kwamba hujafa. Anayepaza sauti kwa ajili ya walioonewa yuko hai na anayepiga hatua zaidi ya kupaza sauti yake anaeleza hisia zake kwa wanyonge. Hili ndilo taifa la uhalifu katika ulimwengu wa Kiislamu sasa ikiwa ni pamoja na Pakistan. Ingawa sauti iliyokuzwa nchini Pakistan ni zaidi ya mataifa mengine katika kiwango cha watu wa Palestina. Sifa hii inakwenda kwa watu na wanapata thawabu kwa hili kwani dhamiri zao ziko hai. Kama vile Allama alivyosema nimeona wema katika umati na kamwe singeweza kuonekana katika wasomi. Tunaweza kushuhudia unyoofu katika kategoria fulani za watu lakini hilo pia si katika yote hasa wale wanaofuata kwa upofu wakuu wa madhehebu. Lakini sauti hii haitoshi kwa nyanja zote mbili. Jinsi dhalimu anavyozidi kuongeza ukandamizaji basi watu walioamshwa wanapaswa kuongeza subira. Watu wa Palestina hawapotezi ujasiri, hawajaondoka ardhini na kutoa majibu sawa ingawa si sawa na maadui. Hatua hiyo ya maamuzi inaweza kuchukuliwa katika nchi yoyote. Uturuki na Pakistan zinaweza kuchukua hatua hii.
Siku mbili nyuma katika mkutano huko Islamabad, ambapo Islam Haniyeh alitaja kwamba Pakistan inaweza kudhibiti Israeli kwani ni watu wenye nguvu. Labda wanaangalia nguvu za atomiki za Pakistani, au vikosi au kikundi fulani lakini wana matumaini haya kutoka Pakistan. Kazi hii inaweza kufanywa na watu wa Pakistan pekee. Matumaini yaliyoendelezwa kutoka Pakistan ni katika ngazi ya watu. Wananchi wameonyesha huruma zao kwa watu wa Gaza. Ukandamizaji haukomi na hatua mbele inahitajika. Tumetoa pendekezo hili kuchukua hatua ya ufanisi. Watu wote wanapaswa kuchukua hatua madhubuti na mataifa mengine yatafuata hilo. Hatua hiyo ni dhidi ya Israeli na washirika wake ambao ni Amerika, Ulaya, na mataifa ya Kiarabu ambao wana urafiki na Israeli, wana mashirika yao mengi, taasisi, vituo vya kisiasa, benki, shule, na NGOs. Watu wa Pakistan wanapaswa kuacha taasisi zote hizi za wale wanaohusika katika ukandamizaji huko Gaza. Maslahi yao yakitekelezwa basi watatambua. Sauti zinazopazwa hazisikiki na Israeli. Wana masilahi ya juu sana yaliyopo Pakistan na ikiwa masilahi haya yatasimamishwa hadi vita ikome basi vita hii inaweza kukoma. Mabalozi wa Marekani na Uingereza wanafanya uhandisi wa uchaguzi bila aibu. Hii itakuwa hatua madhubuti huko Gaza. Tumeziomba vyama na mashirika yote kukusanyika pamoja katika mji wowote ambao unaweza kuwa Lahore, Islamabad, au Karachi, na kufanya maandamano makubwa na angalau watu milioni 10 kukusanyika na kutoka huko watu hawapaswi kurejea nyumbani bali waelekee. taasisi za nchi hizi marafiki wa Israel kuacha shughuli zao zote.
Israeli inaweza kupigana na Hamas na kuonja vita lakini unyama huu kwa watoto, na wanawake hawaangukii kwenye vita. Tunapaswa kwa pamoja kuchukua hatua ya ufanisi. Ikiwa uongozi wa Hamas unasema Pakistan inaweza kusimamisha vita, basi sio uanzishwaji lakini watu wa Pakistan wanaweza kufanya hivi. Na haswa, kundi la Hussaini la Pakistan linaweza kufanya hivi. Hawapaswi kupoteza muda zaidi na wiki hii yenyewe tukubali kuchukua hatua madhubuti.
Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa yuko peke yake huku akijaribu kutafuta uungwaji mkono katika kusitisha vita vinavyoendelea mjini Gaza, huku ukijaribu kutumia mamlaka yake katika kufikia natija hiyo. Kama ambavyo Antonio na waigizaji wengine wa filamu walivyopaza sauti zao dhidi ya dhulma basi wakati umefika kwetu sisi waumini tuchukue hatua na tutapata ujira mwema.
