Hujjatul Islam Ustadh Syed Jawad Naqvi
(Kiongozi mkuu Jamia Orwatul Wuthqa – Lahore)
Imehutubiwa: Masjid Baitul ul Ateeq
Lahore – Pakistan
Khutba ya Ijumaa – 27 Desemba 2024
Khutba ya 1: Kwa nini Quran inajitangaza kuwa Ufunuo ambao ni “Mubarak”
Kuna tofauti ya kimsingi kati ya maisha ya binadamu na maisha ya wanyama. Wanyama wanaishi maisha ya silika na hawana tamaa za uwongo. Hata tamaa yao ina mipaka kwa majira maalum, wakati wanadamu hufuata tamaa zao kwa mwaka mzima. Ndani ya wanadamu, kuna vitisho vinavyoweza kuanzishwa wakati wowote, ambapo wanyama hawana uwezo wa kuanzisha silika hizi peke yao. Kwa hivyo, wanadamu wanakabiliwa na vitisho vya ndani vya mara kwa mara, vinavyojumuishwa na vya nje. Ndiyo maana Mwenyezi Mungu ameweka mfumo wa ulinzi kwa wanadamu kwa njia ya Taqwa, jambo ambalo si la lazima kwa wanyama.
Hitaji hili la ulinzi linaakisiwa katika sheria na katiba zilizoundwa kwa ajili ya wanadamu, huku tishio kubwa likiwa ni uasi wa wanadamu dhidi ya sheria hizi. Nchini Pakistani, ni nadra kupata mtu ambaye anafanya kazi kwa mujibu wa katiba. Hata mahakimu mara nyingi hutoa maamuzi yanayoathiriwa na hongo au shinikizo kutoka nje. Wasomi wa kidini, pia, mara nyingi hutoka nje ya mipaka iliyowekwa kwa ajili yao, wakiongozwa na mapambano ya ndani kama vile pupa.
Ikiwa tunatafakari juu ya maisha yetu wenyewe, tunaweza kuona kwamba hata vijana ambao wamefikia balehe – takriban miaka 15 kwa kalenda ya mwezi muandamo na karibu miaka 14 kwa kalenda ya jua – wamevunja mara kwa mara au kukiuka sheria za kitaifa na za kidini. Kuna visa vingi ambapo tumepotoka kwa sababu ya misukumo ya ndani na athari za nje. Ni lazima tujiulize: ni mara ngapi tumepuuza sheria za Mwenyezi Mungu na kuvuka mipaka aliyoiweka? Tofauti na sheria za kitaifa, ambazo zinaweza kutumika tu katika mazingira fulani, sheria za Mwenyezi Mungu zinafaa katika kila kipengele cha maisha yetu, ikijumuisha maisha yetu ya kibinafsi, mwenendo wa mtu binafsi, maisha ya ndoa, na mwingiliano wa kijamii.
Kwa hakika, tukitathmini mahusiano yetu sisi kwa sisi, tutapata uasi ulioenea dhidi ya sheria za Mwenyezi Mungu. Itakuwa jambo la manufaa kuunda chati inayoeleza ni sheria ngapi za Mwenyezi Mungu zinatumika kwetu, ni ngapi tumezipuuza, na ngapi tumezipinga kikamilifu. Tafakari hii itafichua kiwango cha Tughyan (mkengeuko na uvunjaji sheria) ndani yetu. Hata kama waumini, tunaweza kupata mawimbi ya uasi yakipanda ndani yetu.
Aina moja ya Taqwa iliyoainishwa ndani ya Quran ni Taqwa ya kikatiba. Ili kuifanya katiba kuwa ya vitendo, ni lazima kwanza tufahamu sheria zilizomo. Kwa mfano, ni watu wangapi wamechukua muda kusoma Katiba ya Pakistani? Siku zote nimetafuta fursa ya kuchambua waraka huu wote, na nafasi hii ilitokea wakati Mahakama ya Juu ilipoita mashirika fulani ya kidini kwa ushauri katika kesi ya Mubarak Sani kuhusu Qadyiani. Hili lilinifanya niisome katiba kwa ukamilifu, na nikagundua jinsi ilivyo muhimu kwetu kufahamishwa kuhusu katiba ya nchi yetu. Wengi wetu hatujui haki inayowapa raia wa Pakistani katika nyanja mbalimbali za maisha.
Vile vile katiba ya Mwenyezi Mungu, ambayo ni Quran, inakaa ndani yetu. Hatua ya kwanza ni kusoma na kuelewa katiba hii, badala ya kukariri kwa Kiarabu tu. Tunapaswa kujizoeza na kila aya ndani ya Quran, tuwe wapokezi wake na kuyafahamu mafundisho yake kwa usahihi. Ni kosa kubwa sana kuiweka Quran majumbani mwetu bila ya kujitahidi kuelewa ujumbe wake. Quran yenyewe inasisitiza jambo hili katika Surah Al-An’am, aya ya 155.
وَهَٰذَا كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ فَاتَّبِعُوهُ وَاتَّقُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ {155}
Na hiki ni Kitabu tulicho kiteremsha kilichobarikiwa, basi kifuateni na mcheni Mwenyezi Mungu ili mrehemewe.
Kitabu hiki, ambacho kinatumika kama katiba iliyotungwa, kimefichuliwa kwa kiwango ambacho kinaweza kufikiwa na uelewa wetu. Inaelezewa kama “Mubarak,” sifa muhimu ya Quran ambayo lazima tuielewe kikamilifu. Neno “Mubarak” mara nyingi hutumika katika Kiurdu kuwasilisha pongezi na kwa Kiingereza kumaanisha heri. Hata hivyo, limetokana na mzizi wa neno la Kiarabu “Baraka.”
Neno “Baraka” au “Biraka” linamaanisha kifua cha ngamia. Quran inatuhimiza kutafakari juu ya ngamia, ambapo tunaweza kujifunza mafunzo mengi. Ngamia anapokaa huwa na muundo laini, unaofanana na mto kwenye kifua chake ambao hubeba uzito wa mzigo mgongoni mwake. Ngamia anapoinuka, hufanya hivyo kwa kutumia mfumo unaofanana na Haidroliki, akiinua miguu yake ya nyuma kwanza, kisha ya mbele. Akiwa amesimama au akisogea, ngamia hupata uthabiti na kutosheka wakati tu ameketi, akihisi ametulia kabisa. Inafurahisha kwamba ngamia hatasogea hata akisukumwa akiwa amekaa kwa sababu mzigo wote unakaa kwenye kifua chake, ambacho kimegusana na ardhi na laini. Sifa hii inajulikana kama “Birk” au “Biraka” kwa Kiarabu.
Katika nchi kame za Uarabuni, ambako maji ni haba na mvua ni chache, maji hukusanyika katika mashimo na visima fulani. Maeneo mengine hukusanya maji kutoka ardhi ya juu, na kutengeneza chemchemi. Maji katika chemchemi hizi hudumu kwa muda mrefu zaidi kuliko maji ya mvua, ambayo huvukiza au kufyonzwa na ardhi. Kwa kuwa maji ya chemchemi yanabaki thabiti kwa muda mrefu, pia inajulikana kama “Biraka.” Kwa hivyo, neno “Biraka” linajumuisha sifa tatu: ukubwa, ongezeko, na utulivu. Kitu kinapokuwa na sifa hizi, huitwa “Biraka” kwa Kiarabu.
Neno “Mubarak” linatokana na dhana hii na hutumika kama dua (dua) ya kumwomba Mwenyezi Mungu ampe utulivu, wingi, na ongezeko. Kwa hiyo, Mwenyezi Mungu anapoielezea Quran kuwa ni “Mubarak,” anaonyesha kwamba katiba hii inateremshwa kwa njia ambayo inafikika na inatoa mwongozo thabiti, thabiti na mwingi ambao hautapungua kamwe. Quran ni “Mubarak” kwa sababu inajumuisha dhati ya Mwenyezi Mungu, ambayo ni hai na isiyoisha. Mwongozo huu ni wa milele na utaendelea kuongoza kila kizazi.
Vitabu vingi vinaweza kupoteza umuhimu kwa wakati, lakini Quran ni “Mubarak” kwa sababu inatoa mwongozo unaotumika kwa kila zama na kushughulikia mahitaji ya kila kizazi. Muongozo wowote unaohitajika utapatikana ndani ya Quran.
Neno “Mubarak” ni dua (dua) bora zaidi ya kuomba kwa yeyote anayepokea fadhila (ni’mah), kumuomba Mwenyezi Mungu ukubwa, ongezeko, na utulivu. Vile vile maamkizi “salaam” nayo ni aina ya dua. Hakuna utamaduni mwingine duniani unaokuza mahusiano kati ya watu kwa njia ya dua kwa njia sawa. Kwa Kiingereza, mtu anaweza kusema “Hi,” sauti isiyo na maana, sawa na jinsi wanyama wanavyowasiliana. Badala yake, tunapaswa kuungana na wengine kwa njia ya dua, kama vile “Salaam” na “Wa Alaykum Salaam.” Tunapomsalimia Mtume na kizazi chake, tunajishughulisha na dua. Neno “Raziallah” pia ni aina ya dua. Wakati wa kushuhudia muumini akipokea fadhila, kusema “Mubarak” ni njia ya kuomba dua.
Kitabu hiki ni “Mubarak,” na tunapaswa kukumbatia sifa zake zote. Inajitambulisha yenyewe kuwa ina ukuu, uthabiti, na ongezeko la mwongozo, ikitualika kuchota kutoka katika hekima yake. Mstari unaendelea kwa kutuhimiza tujishughulishe na “Itteba,” ambayo ina maana ya kufuata. Ingawa “Itteba” na “Itaat” wakati mwingine hutumiwa kwa kubadilishana, zina maana tofauti ambazo tutachunguza baadaye.
Khutba ya 2: Watu wa Parachinar hawapaswi kunaswa katika mpango wa serikali wa mauaji ya halaiki.
Mtu asiye na Taqwa kiutendaji ni sawa na asiyekuwa na dini, na ni dhana potofu kuamini kuwa kuacha Taqwa hakuna madhara. Mtu anapopoteza Taqwa, hupoteza ubinadamu wake na kuhatarisha kuwa kama wanyama. Hadithi zinaonyesha kuwa Siku ya Hukumu, watu binafsi wataonekana katika sura zao za ndani. Kujifanya kuwa ni waumini au Waislamu, na kudhania kuwa mtu ataingia Peponi, ni kutoelewa; tabia ya mtu inaundwa na matendo yake. Baadhi ya watu wanaweza kupata uzoefu wa kuondolewa utambulisho wao wa nje katika ulimwengu huu, kama vile Balam Baur, ambaye alianguka kutoka kiwango cha ubinadamu hadi kile cha mbwa kichaa. Wale wanaoficha dhulma na ufisadi wao watakabiliwa na matokeo Siku ya Kiyama.
Zingatia tabia ya kizazi cha sasa cha Waislamu na wanadamu katika kukabiliana na ukatili unaoendelea huko Palestina. Kuna tofauti ndogo kati ya viongozi kama Bin Sulayman na Netanyahu au kati ya Jenerali Sisi na Waziri wa Ulinzi wa Israel. Watazamaji kimya wanashiriki wajibu na watawajibishwa pamoja na Netanyahu. Ukandamizaji unaendelea bila kukoma, huku vizuizi vya udhalimu huu vikiondolewa kwa njia ya hila, hiana, na uchokozi. Njia ya kusaidia wanyonge nchini Syria ilikatwa na Erdogan, Amerika, na Israeli, ikitenga Gaza. Hili linazua swali la jinsi mataifa mengine ya dunia yanaweza kutoa msaada kwa Palestina. Ingawa kunaweza kuwa na ishara za nje za usaidizi kutoka Pakistani, hatua ndogo ndogo imechukuliwa. Hakuna taifa lolote la Kiislamu ambalo limeishtaki Israel rasmi; ni Afrika Kusini iliyochukua hatua hiyo. Baadhi ya nchi zisizo za Kiislamu zilikata uhusiano na Israel, lakini hakuna taifa la Kiislamu lililofuata mkondo huo. Hivi sasa, upinzani pekee unatoka Yemen, ambayo ni nchi iliyoharibiwa. Hezbollah ilihitaji muda ili kuleta utulivu, lakini njia ya usambazaji kutoka Syria ilikatwa, na kuiacha Yemen kama ngome pekee ya upinzani. Israel imeshambulia hata Yemen, ikilenga uwanja wake wa ndege na maeneo mengine. Iwapo Israel itaichukulia Yemen kama ilivyo Gaza na Lebanon, kituo hiki cha mwisho cha upinzani pia kitazimwa, na kuhusisha kila mtu katika uhalifu huu. Ukimya wa watu na umma wa Kiislamu unachangia kuharibu upinzani huu.
Huu ni wakati muhimu kwa watawala na viongozi wa kidini na kisiasa kusisitiza uwepo wao na kuwaunga mkono wanyonge. Hata hivyo, hilo halitarajiwi, kwani wengi wameiacha Taqwa na kuwa mafisadi ambao hawaelekei kuchukua hatua. Badala ya kuunga mkono Gaza, Pakistan imegeuza Parachinar kuwa toleo la Gaza. Watawala wanaotakiwa kutetea haki za Waislamu, wanafanya vitendo dhidi ya waumini na jumuiya za Shia, wakifunga njia na kuwezesha vitendo vya mauaji ya kimbari. Kuzingirwa huku kwa vikwazo hukosa uhalali, na hoja za kuitetea ni dhaifu. Uelewa wetu wa historia mara nyingi ni duni; tunashindwa kufahamu haya yote yalianzia wapi na yametokea vipi. Badala yake, tunaunda masimulizi kulingana na dhana, huku kizazi hiki hakijui matukio miaka mitano tu iliyopita. Mabilioni yametumika kwa wazungumzaji wanaonufaika na masuala haya, badala ya kuwaelimisha watu juu ya historia yao.
Mazingira ya sasa ya kisiasa yanaakisi hali ilivyokuwa wakati wa utawala wa Zia ul Haq, hasa pale alipomnyonga Bhutto na kuweka sheria ya kijeshi. Machafuko haya yalitokea katika mwaka uleule wa Mapinduzi ya Kiislamu nchini Iran, ambayo yalisababisha mabadiliko makubwa ya kisiasa kote Iran, Pakistan, na Afghanistan. Utawala wa Shah nchini Iran ulianguka, Urusi ikachukua Afghanistan, na sheria ya kijeshi ikatungwa nchini Pakistan. Wakati huo, Iran mara nyingi ilitumiwa kama mbuzi wa kafara, na kuwasha hofu miongoni mwa watu. Jumuiya ya Shia ilisimama, ilifanya makongamano, na kulazimisha serikali ya kijeshi kukubali. Wale waliopinga utawala wa Pakistani hawakuwa lazima wawe wanamapinduzi; walikuwa wanamapokeo walioistaajabia Iran lakini hawakujitolea kuleta mabadiliko ya kimapinduzi. Walianzisha harakati dhidi ya utekelezaji wa Fiqh Hanafi, wakisimama dhidi ya mfumo uliowekwa. Zia ul Haq ilikabiliwa na kushindwa na kuendeleza chuki kubwa, ikitaka kulipiza kisasi kwa kuendeleza makundi ya kigaidi ambayo yalisababisha vifo vya Mashia wengi. Kufuatia shambulio la shule ya Peshawar, jeshi lilianza kusambaratisha vikundi hivi. Vitendo vya Zia ul Haq dhidi ya jamii za Shia vilitokana na imani kwamba mapinduzi ya Iran yangechochea harakati sawa nchini Pakistan. Mtazamo huo huo wa kishetani unaendelea hadi leo, kwa imani kwamba Zainabiyoon wameibuka Pakistani, na kuzidisha mivutano na mabishano.
Walishindwa kutambua kwamba maeneo ya makabila yanaweza kuwaka wakati wowote na kwamba kushindwa kwa serikali kutatua migogoro ya ardhi ilikuwa ni jaribio la makusudi la kuchochea uasi. Viongozi wa mitaa na mashirika hawakuelewa njama hii na walitenda kwa uzembe katika kujibu. Hapo awali, mzozo wa kikabila ulichochewa, ambao baadaye ulibadilika kuwa mapambano ya kidini, na kufikia kilele cha kuziba kwa njia muhimu. Sio Sunni au makabila ambayo yamefunga njia; ni jimbo ambalo limechukua hatua hii. Serikali inataka kuwapokonya silaha jumuiya ya Shia huko Parachinar huku magaidi wakiwazingira. Wamezuia vifaa vya chakula na dawa na sasa wanadai kusalimisha silaha zote. Mahitaji haya yanaashiria kwamba bila silaha, watu wa Parachinar wangeweza kukabiliwa na utakaso mkali katika usiku mmoja—ukatili ambao hata Zia ul Haq hakuufanya kwa usiku mmoja. Ingawa aliunga mkono vikundi vya kigaidi, hakutoa wito wa kutokea ghasia hizo mara moja. Nchi ya sasa, taasisi zake, na viongozi wake wana chuki dhidi ya Iran bila ushahidi wowote wa kuaminika. Ikiwa kuna uthibitisho wa shirika linaloitwa Zainabyoon linalofanya kazi nchini Pakistan, unapaswa kuwasilishwa kwenye vyombo vya habari au mahakama. Baadhi ya watu wanaweza kuwa wamekwenda Syria kutetea kaburi la Bibi Zainab (s.a.), lakini wamerejea kwenye maisha yao ya kawaida. Ikiwa walikuwa hatari kweli, wangejulikana, lakini hakuna uchunguzi wowote ambao umefanywa juu yao, na idadi yao sio zaidi ya mia moja. Chuki kubwa dhidi ya Banu Umayyah imedhihirika katika nia ya kutekeleza mauaji ya kimbari dhidi ya jamii nzima ya Shia. Wanaelewa kuwa kuleta machafuko nchini Pakistan kutakuwa na athari mbaya, na kusababisha jumuiya za Shia kuinua mshikamano, jambo ambalo linaweza kuwahamasisha wengine kujiunga na sababu hiyo. Hali hii inabuniwa ili kugeuza mawazo kutoka kwa msukosuko wa kisiasa ambao wamezua. Wanawasha moto wa ugaidi, kama vile Zia ul Haq alivyofanya kupanua utawala wake huku akiwalenga Mashia. Ni ukweli uliothibitika kwamba wanakosa hoja halali na wanazusha tu mifarakano.
Uongozi katika Parachinar umekomaa, na hadi sasa, sijaona makosa yoyote makubwa kutoka kwao. Wanasimamia hali hiyo kwa usawa na kuona mbele. Tunawaombea kwamba waiongoze Parachinar kupitia shida hii. Sasa ni muhimu kwa Shia na Sunni kusimama katika kumuunga mkono Parachinar. Hawapaswi kujipanga kwa madhehebu tu, bali badala yake watetee haki za jumuiya zote za Parachinar. Kila mtu anapaswa kupaza sauti zake kupitia kila chaneli inayopatikana, iwe kwenye vyombo vya habari au mitaani. Hata hivyo, nina matumaini kidogo, kwani ukimya unaozunguka Gaza umeniacha nikiwa nimevunjika moyo. Hali ya Gaza imethibitisha kwamba dhamiri yetu ya pamoja na hisia za ubinadamu zimenyauka. Roho ya Uislamu, Ummah, na kanuni za Muhammad (s.a.w.s) zimefifia, wakati madhehebu yamestawi.
Mashia wa Hizbollah wamejitolea mhanga kwa ajili ya Masunni huko Gaza, sio tu kwa ajili ya watu wa kawaida tu, bali kwa watu mashuhuri kama Shahidi Nasrallah na Shahidi Safiuddin, ambao walifanya kazi kwa mujibu wa majukumu yao yaliyoainishwa ndani ya Quran. Ikiwa Shia anaweza kujitolea maisha yao kwa ajili ya Masunni huko Gaza, basi kwa hakika watu wa Pakistan wanapaswa kutambua umuhimu wa kuungana dhidi ya ukandamizaji, bila kujali madhehebu. Udhalimu haubagui; hatua kwa hatua inakandamiza kila mtu. Ili kupambana na dhuluma hii, lazima kwa pamoja tupaze sauti zetu, tuandae maandamano, na tufanye mikutano bila kutumbukia katika mtego wa madhehebu. Ukandamizaji huu unaendelezwa na serikali, sio na madhehebu. Tukiungana hawa madhalimu watapata tabu kutekeleza ajenda zao.
Umepiga kura zako kwa wadhalimu hawa, na sasa unapata matokeo yake. Hii ni serikali yako iliyochaguliwa, ambayo inakanusha kupoteza maisha. Wanapuuza video za kukatwa vichwa, watoto wanaoangamia kwa njaa, na ukosefu wa vifaa vya matibabu. Wale wote walioipigia kura serikali hii wanashiriki jukumu la uhalifu huu. Mmewachagua madhalimu, hayawani na mbwa-mwitu wasiokuwa na huruma kwa Shia au Sunni. Ni wakati wa kufidia hili kwa kuinuka na kuwapinga wale uliowachagua kuwa viongozi. Maadamu watu hawa wanaendelea kubaki madarakani, mzunguko wa uchokozi na ukandamizaji utaendelea. Wamelea magaidi na wataiga ghasia hizi katika miji mingine, kama inavyoonekana kutoka kwa taarifa zao. Jumuiya za Shia na Sunni za Pakistan zinapaswa kuungana dhidi yao ili kuzuia kuibuka kwa hali sawa na Gaza, inayoratibiwa na Wazayuni. Hili ni dhihirisho la Uzayuni, sehemu ya ajenda kubwa ya kimataifa inayotaka kushambulia Hizbullah, kuleta machafuko nchini Syria, na kuwalenga watu wa Parachinar kwa wakati mmoja.
Mtu huyu aliyelaaniwa Trump ametangaza wazi kwamba atakaporejea, atatanguliza mageuzi ya Pakistan na kushughulikia masuala yake. Maandalizi yanaendelea, na majaribio yanafanywa kwa kutarajia kuwasili kwa Trump. Parachinar imekuwa uwanja wa majaribio ili kumridhisha Trump. Ni lazima tubaki macho na werevu dhidi ya njama za maadui zetu. Serikali inalenga kushinikiza na kuichokoza jamii ya Shia, ikitumai kuibua hisia zinazowiana na matarajio yao. Wanatafuta kuchochea vijana, wasomi, na umma kujibu kwa njia ambazo zinaweza kubadilishwa kwa ajenda zao.
Maandamano ya kisiasa yaliyotokea mwezi uliopita yalitoa mfano wa mkakati wa serikali, unaohusu ghiliba za mauaji. Walitaka maafisa wa polisi kudhuriwa mikononi mwa waandamanaji huku wakilenga waandamanaji kupata hasara kutokana na polisi na walinzi. Wakati waandamanaji walipoingia Islamabad, walinzi watatu waliuawa, na baadaye, wakili alidai kuwa maisha ya watu 268 walipoteza. Serikali iliwaruhusu kuingia Islamabad kwa lengo hili hili, hata hivyo wafanyakazi wa kisiasa walikimbia kutokana na uongozi wao wenye hofu. Serikali na vyama vya siasa vinapoingia kwenye siasa za kifo, wananchi wajizuie kushiriki. Ni lazima wasijiruhusu kukasirishwa, kwani serikali inataka matokeo kama hayo katika Parachinar. Kusudi ni kuwaweka watu wa Parachinar chini ya shinikizo kubwa kiasi kwamba wanatumia vitendo vya jeuri dhidi ya makabila fulani, na kutoa fursa kwa serikali kuanzisha operesheni kubwa dhidi ya Parachinar.
Huu ndio mpango wao wa kweli, na hawajaridhika na idadi ya sasa ya majeruhi. Hata hivyo, watu na wasomi lazima wasianguke katika mtego huu. Badala yake, wanapaswa kutoa shinikizo la kisiasa kwa serikali kupitia njia mbadala kukomesha ukatili huu. Hali hii inaleta ukiukwaji wa haki za kikatiba za watu. Hakuna aliye na mamlaka ya kukiuka haki za kimsingi za wengine. Njia hizo ni haki za kimsingi kwa watu, haswa kwa zaidi ya watu milioni moja. Majaji lazima wachukue hatua dhidi ya serikali kuziba njia hizo, kwani kuzifungua upya ni haki ya kimsingi ya wananchi. Raia wote makini wa Pakistan wanapaswa kupaza sauti zao na kuwasiliana na watu wa Parachinar kwamba hawako peke yao katika mapambano yao. Wote Shia na Masunni wanasimama katika mshikamano na wewe, na lazima uepuke kuchukua hatua zozote zinazoweza kuzua migogoro ya kimadhehebu. Uwe na hakika, Mwenyezi Mungu yu pamoja nawe. Kama vile alivyotoa msaada wakati wa kuzingirwa hapo awali, atakuunga mkono pia sasa.
