Hujjatul Islam Ustad Syed Jawad Naqvi
(Mkuu wa shule Jamia Urwatul Wuthqa – Lahore)
Imetolewa katika msikiti wa: Masjid Baitul ul Ateeq
Lahore – Pakistan
Machi 17, 2023
HOTUBA YA 1:NAMNA YA KUSAIDIANA KATIKA WEMA NA UCHA MUNGU
Ninawausieni nyinyi pamoja na kuiusia nafsi yangu kumcha Mwenyezi Mungu, pamoja na kuwasisitizieni kuyasimamisha maisha yenu katika misingi ya Uchaji Mungu. Tambueni kuwa ucha Mungu ni mjumuiko wa mipango na mikakati kutoka kwa Mwenyezi Mungu yenye kumlinda mwanadamu. Mikakati anayopaswa kutekeleza katika maisha yake kwa ukamilifu ili apate kufanikiwa.
Na ikiwa maisha ya yatatoka kwenye mipaka ya ucha Mungu, basi yatakuwa ni maisha yaliyojaa ufasiki, uhuni, ukafiri na ukandamizaji. Maisha ambayo matokeo yake ni kuangamizwa kwa mwanadamu.
Misiba wanayopata watu kutokana na matendo yao wenyewe ni matokeo ya maisha bila ya ucha Mungu. Mwenyezi Mungu aliweka utaratibu huu mkamilifu ili kutukinga na siku hii ambayo hatuna pakukimbilia. Hasa, wale ambao Mwenyezi Mungu aliwapa mpango huu ili waweze kuishi maisha yenye ulinzi na kuendeleza mipango kwa ajili ya jamii nzima ya binadamu kuishi kwa usalama.
Tunaposoma katika sura ya tano (al-maaida) katika aya ya pili:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا ۚ وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا ۚ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا ۘ وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ ۖ وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ {2}
Enyi mlio amini! Msivunje hishima ya alama ya Dini ya Mwenyezi Mungu wala mwezi mtakatifu, wala wanyama wanao pelekwa Makka kuchinjwa, wala vigwe vyao, wala wanao elekea kwendea Nyumba Takatifu, wakitafuta fadhila na radhi za Mola wao Mlezi.
Na mkisha toka Hija yenu basi windeni. Wala kuwachukia watu kwa kuwa wali- kuzuilieni kufika Msikiti mtakatifu kusikupelekeeni kuwafanyia uadui. Na saidianeni katika wema na uchamngu. Wala msisaidiane katika dhambi na uadui. Na mcheni Mwenyezi Mungu. Hakika Mwenyezi Mungu ni Mkali wa kuadhibu. (2)
Kunazo nukta muhimu sana zilizo tajwa katika kichwa cha aya hii Kuna amri muhimu katika kichwa cha Aya ambazo zinahusiana na kuheshimu ishara za Mwenyezi Mungu na kutofanya kufuru yoyote.
Shear maana yake ni ishara na mada hii imeelezwa na Quran kwa kina na mambo fulani, mambo Mwenyezi Mungu amewapa hadhi ya Shaer kama Safa, Marwa na mambo mengine mengi katika ibada za Hajj. Kwa amri ya Mwenyezi Mungu hizi ni dalili za Sera na uongofu.
Shiriki haiwezi kufanywa na mwanadamu mwenyewe. Anaweza kujitengenezea ishara, kauli mbiu kama za jamii, jiografia na hizi zitakuwa dalili za mwanadamu, madhehebu, makabila au kwa jamii fulani maalum lakini haziwezi kutangazwa kuwa ni dalili za dini. Ishara za Mwenyezi Mungu ni zile alizozitangaza Mwenyezi Mungu na tunaombwa kuziheshimu na ni kosa kuzivunjia heshima. Kuna orodha ya kina ambayo tumeizungumzia kabla na kwa vile mada yetu ni Taqwa hapa, uwanja mmoja wa Taqwa ni Taawun.
وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ
Na saidianeni katika wema na uchamngu. Wala msisaidiane katika dhambi na uadui. Na mcheni Mwenyezi Mungu. Hakika Mwenyezi Mungu ni Mkali wa kuadhibu.
Taawun linatokana na neno Aun na kwa ujumla tunalitafsiri kama msaada tu. Maana halisi ya aina gani ya usaidizi inachukuliwa kuwa ni Taawun, kwani hatuingii ndani ya kina hicho kwa sababu hatupendi kufanya hivyo kwa sababu tunasoma tu aya za thawab na baraka kwa wafu. Kama mwanafunzi tutaingia katika matamshi sahihi. Hata kama hatuwezi kutamka kwa usahihi basi mwongozo bado uko katika maana yake ambayo ni muhimu kueleweka.
Taawun maana yake ni kufanya Aun kwa kila mmoja kumaanisha kusaidiana lakini Aun sio kila aina ya msaada, badala yake ni aina hiyo ya msaada ambayo inaondoa upungufu wa wengine.
Mwanadamu anaweza kupata ukosefu wa njia, nia, maarifa, chanzo cha utafiti katika mambo fulani. Hakuna mtu anayejitosheleza kwa kila jambo, mwanadamu anahitaji msaada kutoka kwa wengine katika mambo mengi. Hii ndiyo maana ya jamii na si tu kuishi pamoja katika sehemu moja ya kimwili.
Jumuiya za makazi hutoa jina la jamii kwa nyumba hizi ambazo zimejengwa pamoja. Ujamaa sio kuishi pamoja ambalo ni neno la kibiashara linalotumiwa na wafanyabiashara katika tasnia ya ujenzi. Wale wanaoishi katika jamii kama hizo hawajui hata ni nani anayeishi jirani na jinsi wanavyotumia maisha. Huu sio ujamaa kwa kuishi tu jirani au ukaribu na kila mmoja.
Kama nguzo, miti, wanyama wanaoishi karibu na kila mmoja wao sio jamii. Jamii ina maana ya kuishi aina ya maisha ya kawaida ambapo vipengele vyote vinaunda maisha moja na jamii inaishi maisha moja. Mfano unaotolewa na dini pia ni kama mwili wa mwanadamu na viungo vyake. Sehemu za mwili ni kama jamii kwa sababu zinaunda uwepo mmoja. Uhai wa sehemu zote za mwili ni maisha moja na sio kwamba vidole kumi vina maisha kumi tofauti. Ikiwa kuna sehemu 30 za mwili zote hubeba uhai mmoja na kifo pia kwa njia sawa. Wote watakufa na kifo kimoja na wataishi maisha moja. Yote ni vipengele vya maisha ya mtu mmoja. Wanadamu katika jamii hutoa maisha ya kawaida.
Jinsi sehemu za mwili haziwezi peke yake kuunda maisha moja, zinapaswa kuunda maisha moja. Vile vile watu wote katika jamii moja wanaunda maisha moja na wote wana tabia moja. Kazi za viungo vya mwili ni tofauti. Utaalam wa pili ni kwamba sehemu za mwili hazijakamilika bila kila mmoja nje na ndani. Wameumbwa kwa namna ambayo hawawezi kutoa kazi zao wenyewe bila wengine.
Kama mikono haiwezi kufanya kazi bila macho. Wote wanahusiana na wameunganishwa kwa kila mmoja. Jinsi wanavyotimiza upungufu wa kila mmoja katika lugha ya Kiarabu inajulikana kama Aun. Sehemu moja inajaza pengo la nyingine. Mikono haiwezi kutoa kazi yake kama vile macho yanapofungwa mikono hupooza. Vivyo hivyo kwa sehemu zingine.
Uhusiano huu unajulikana kama jamii.Binadamu pia wapo kwa namna hiyo hiyo katika jamii ambapo hawajakamilika bila wao kwa wao. Kutoa njia katika muktadha wa upungufu na katika kipimo hicho ni Aun kwa Kiarabu. Hili limetajwa katika Aya ya kufanya Aun katika Birr na Taqwa. Hii ina maana ya kutimiza upungufu wa kila mmoja. Usipofanya hivi basi hakuna mtu binafsi anayeweza kutimiza majukumu yake. Mikono huwa hai wakati macho na sehemu zingine zinasaidia mkono. Jamii inaundwa kwa mtindo huu. Hii inahitajika wakati kila sehemu haitoshi kwa kazi yake yenyewe na inahitaji msaada kutoka kwa wengine kwa sababu kuna upungufu ndani yake. Sehemu kama hizo huleta sura kwa jamii. Kwa vile wameegemeana wao kwa wao wanahitaji Taawun.
Sehemu moja ya Taawun ni Birr na Taqwa. Kwa vile tunanyimwa maana za Quran kwa kukosa lugha au hata tukijua ni ya juu juu basi tunafanya tafsiri isiyokamilika. Kila mara tunatafsiri Birr kama wema lakini ni nini wema haujulikani kwa mtu yeyote. Tunawaona hata wale watu wazuri ambao hawana wema ndani yao. Birr haimaanishi wema. Katika Kiarabu Hasan ni wema, ambayo ina maana ya kitu ambacho ni nzuri.
Birr ni neno la Kiarabu na kutoka kwa mzizi uleule ambapo Barr anatoka. Kama vile Barr e Azam si wema, ina maana eneo kubwa la ardhi ambalo halionekani, ambalo lina ukubwa na gharama. Aina hiyo ya ardhi kavu ni Barr. Birr pia ni kitu kimoja. Maana inabaki kuwa ile ile na ni maelezo mahususi pekee yanayobadilika kati ya Barr na Birr. Barr inamaanisha ile ardhi ambayo ni kubwa sana. Tabia za kibinadamu pia ni nyembamba au pana. Birr ni vitendo ambavyo ndani yake kuna ukubwa na gharama. Kama ukipika na kula, basi ilikuwa jambo zuri lakini hii haikuwa Birr kwa sababu hapakuwa na anga.
Ikiwa utafanya jambo ambalo ubinadamu wote pia unaeleweka na kitendo chako, basi huyu ni Birr. Kuna vitendo fulani ambavyo unafanya hadi kufikia kiwango cha kijiji ambacho ni Birr lakini Birr e Saghir ambacho ni kidogo. Watu wengine hufikiria juu yao wenyewe tu, wengine huenda zaidi ya kufikiria juu ya watoto na familia zao. Wengine huenda zaidi ya kuzingatia jamii, eneo na kijiji chao. Huyu pia ni Birr mkubwa kuliko familia ya Birr e lakini sio Birr e Azam.
Hilo litakuwa tendo linaloifahamu jamii nzima. Ikiwa ni kwa wanadamu wote basi huyo ndiye Birr mkubwa zaidi.
Abrar maana yake ni mtu ambaye ana fikra, moyo na maono mapana kiasi hicho ambaye hana mapungufu katika kufikiri kwake. Katika Surah Waqiah, Allah ametaja kuhusu Abrar kwamba wao si wabinafsi na wenye maslahi binafsi.
Kama vile wanapoomba dua hawajipitii nafsi zao. Wao si Abrar; ni watu wa madaraja tofauti. Tunapaswa kufanya Taawun katika Birr na pili ni Taqwa.
Ikiwa kuna Birr mahali popote kama mradi mkubwa, basi kimbilia kutimiza upungufu hapo. Uwanja wa pili ni Taqwa ambayo ni ulinzi ambapo inabidi kupeana ulinzi. Hii ni kwa sababu mwanadamu hajitoshelezi kwa nafsi yake. Wazazi wakiacha watoto wao wenyewe, watoto watajiua kimwili, kiadili au kiakili. Hivyo kwa ajili ya ulinzi kuna haja zaidi ya Aun kuondoa upungufu wa kila mmoja. Kila mtu hawezi kujilinda, anahitaji msaada kutoka kwa wengine.
Kisha Quran inasema kwamba msifanye Taawun katika Uislamu na Udwan, maana yake popote palipo na uhalifu, unyakuzi wa haki basi msifanye Taawun. Leo jinsi kila mtu anavyoshirikiana na Taghot. Wote wanaunga mkono na kutoa kura kwa Taghoot, hii ni Taawun huko Fasaad. Taghoot hukusanya watu, na wengine huenda na kuungana naye katika mikutano yake. Huu ni uhalifu na Taawun katika Udwan. Unakusanyika ili kupora haki ya mtu, ana nguvu kidogo na unamsaidia. Hupaswi kufanya hivi. Aun maana yake ni kuondoa mapungufu ya mtu lakini si ya wadhalimu. Hawa wanasiasa ni mafisadi, huko nyuma PM alidhalilishwa halafu wengine wakaja na kuchafuliwa zaidi. Wanatimiza mapungufu yao kwa njia ya kuanzishwa au watu. Quran inachukulia hili kama Taawun pamoja na uhalifu. Haupaswi kuunga mkono uhalifu wowote na ukandamizaji. Quran inasema hata msiwaelekee madhalimu. Unapokuwa na mwelekeo wa kudhulumiwa basi huku kutakuwa ni kunyimwa haki. Kwa hivyo usifanye hivi. Hapa uwanja wa Taawun ni Birr na Taqwa. Yeyote anayetafuta Taawun kutoka kwetu tunaanza mara moja kumsaidia. Tunalichukulia hili kuwa la hadhi ikiwa mtu fulani fisadi anatualika ofisini kwao. Je, hii ni fahari kwa waumini pale baadhi ya Yazid, Waleed, Marwan anapokuita ofisini kwake. Quran imeharamisha hili kabisa. Hupaswi kufanya Istikhara juu ya mambo haya, lakini badala yake utafakari juu ya Quran na usome aya ya pili ya Surah Maida kwamba ni marufuku kufanya msaada wowote, ushirikiano na madhalimu.
Uwanja wa Taqwa pia ni Taawun.
وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ
Na saidianeni katika wema na uchamungu. Wala msisaidiane katika dhambi na uadui. Na mcheni Mwenyezi Mungu. Hakika Mwenyezi Mungu ni Mkali wa kuadhibu.
Kwanza Ittaqullah inatajwa kuwa ni pale unapojipatia Taqwa mwenyewe, ndipo utaona udhaifu na waumini wengine wafanye Aun, wakusaidie katika Taqwa yako na watoe msaada huo kwa wakati. Kisha Aya inasema mnaposhirikiana na Yazid wote basi kumbukeni kwamba Mwenyezi Mungu ni Mkali wa kuadhibu. Kuna mwisho wa kitendo hiki ambacho kitakuja baadaye ambacho ni Aqebat. Mwisho wa matendo yako mambo fulani yanakuja ambayo ni adhabu. Hasira hii inakuja mwisho wa maisha. Kutakuwa na kukamata mwisho ambayo itakuwa kali. Mwenyezi Mungu hatawasamehe wale wanaoshirikiana na madhalimu katika maisha yao yote na kutofanya ushirikiano katika Birr na Taqwa.
HOTUBA YA 2: MAANA HALISI YA TAUFIKI
113. وقال عليه السلام : لاَ مَالَ أَعْوَدُ مِنَ الْعَقْلِ، وَلاَ وَحْدَةَ أَوْحَشُ مِنَ الْعُجْب، وَلاَ عَقْلَ كَالتَّدْبِيرِ، وَلاَ كَرَمَ كَالتَّقْوَى، وَلاَ قَرين كَحُسنِ الخُلْقِ، وَلاَ مِيرَاثَ كَالاْدَبِ، وَلاَ قَائِدَ كَالتَّوْفِيقِ، وَلاَ تِجَارَةَ كَالْعَمَلِ الصَّالِحِ، وَلاَ رِبْحَ كَالثَّوَابِ، وَلاَ وَرَعَ كالْوُقُوفِ عِنْدَ الشُّبْهَةِ، وَلاَ زُهْدَ كَالزُّهْدِ فِي الْحَرَامِ، ولاَ عِلْمَ كَالتَّفَكُّرِ، وَلاَ عِبَادَةَ كَأَدَاءِ الْفَرائِضِ، وَلاَ إِيمَانَ كَالْحَيَاءِ وَالصَّبْرِ، وَلاَ حَسَبَ كَالتَّوَاضُعِ، وَلاَ شَرَفَ كَالْعِلْمِ، وَلاَ مُظَاهَرَةَ أَوْثَقُ مِن مُشَاوَرَةٍ
Anasema Amirul muminin (a) katika semi nambari 113
“Hakuna mali yenye faida nyingi mfano wa akili, na hakuna upweke unaofarakanisha mfano wa majivuno, na hakuna akili iliyo bora mfano wa busara, na hakuna utukufu mfano wa ucha Mungu, na hakuna swahibu mfano wa hulka njema, na hakuna urithi bora mfano wa adabu, na hakuna mwongozo mfano maafikiano, na hakuna mavuno bora mfano wa thawabu, na hakuna biashara bora mfano wa amali njema, na hakuna utawa mfano wa kutojitosa katika unyenyezi, na hakuna kujizuia kuliko kuwa bora kama kujikinga na haramu, na hakuna elimu iliyokuwa bora mfano wa tafakuri, na hakuna ibada iliyo kuwa bora mfano wa kutekeleza wajibu, na hakuna imani mfano wa haya na uvumilivu, na hakuna mafanikio mfano wa unyenyekevu,na hakuna utukufu mfano wa elimu, na hakuna fahari mfano wa upole, na hakuna msaada thabiti kuegemewa mfano wa ushauri.”
Mjadala kuhusu Aql ni mpana sana katika Quran na mafundisho ya Ahlulbayt hatuna wasaa wa kuendelea zaidi ya yale tuliyoyasema katika hotuba zilizopita.
وَلاَ قَائِدَ كَالتَّوْفِيقِ،
“na hakuna mwongozo mfano maafikiano,”
Neno Taufeeq tunalitumia kwa wingi bila ya kujua maana ya Taufeeq. Wakati fulani Taufeeq ipo lakini bado tunaitafuta na kuipata. Kama utaftaji fulani wa glasi kwenye paji la uso. Kuna wengine wana Taufiyq lakini bado wanaomba kwa Mwenyezi Mungu. Hii ni kwa sababu hatujui maana ya Taufeeq.
Tulicho nacho hatuzingatii kuwa ni Taufeeq na tunachodai tunafikiri ni Taufeeq.Taufeeq katika Kiarabu inatokana na Wafaqa na kutoka kwa neno moja tunalo Wifaq, Muwafeqat na Muttafiq pia linatokana na neno moja. Kama tunavyosema hakuna Ittefaq katika jamii na wanachuoni. Je, ni Itefaq gani hii ambayo tunahisi wakati fulani inakosekana? Kwa ujumla tunatumia neno Ittefaq kwa umoja. Ittehad ni Umoja na Ittefaq ni kitu kingine kinachotokana na Taufeeq.
Wafq maana yake ni kutengeneza kitu kwa mujibu wa ukubwa au kipimo cha kitu kingine. Kama vile tunatengeneza kifuniko cha mito au simu za rununu. Tunatengeneza au kununua kifuniko kulingana na saizi halisi.
Tukitengeneza kitu kingine kwa mujibu wa ukubwa, kipimo cha kitu kingine kisha tukafanya kwa kufuatana hii ni Wafq.
Ittefaq maana yake ni wakati kitu kimesemwa au maoni yametolewa na kufanya maoni ya wengine kwa mujibu wa hili.
Taufeeq ina maana ya kupanga njia kwa mujibu wa ulazima na haja. Kitu au sababu fulani, njia ambayo hutolewa au kupatikana kwa mujibu wa haja yako basi hii ni Taufeeq. Hii ni maana moja ya Taufeeq.
Maana nyingine ni kwamba mwanadamu ana mali, nyenzo au ujuzi na kuzifanya ziendane na lengo la kumuumba mwanadamu. Wakati fulani mwanadamu ana utajiri mwingi ambao hautachukuliwa kuwa Taufeeq.
Kuna wengi ambao wana mali mara nyingi, mali zilizopo ambazo zinaweza kutosha kwa vizazi 100 vyao. Je, tunaweza kusema mtu huyu amepewa Taufeeq na Mwenyezi Mungu? Hapana bado hana Taufeeq kwa sababu sio wingi wa mali. Taufiyq ni kutengeneza njia kwa mujibu wa madhumuni ya uumbaji. Mwenyezi Mungu amemuumbia mwanadamu kusudi na akatengeneza njia pia. Ikiwa njia haziko katika mwelekeo sawa na madhumuni ya mwanadamu, basi mtu huyu anakosa Taufeeq.
Taufiyq maana yake ni kwamba mwanadamu ana makusudio, anayo njia na njia zake zinalingana na makusudio yao. Kama vile kuna waumini wengi ambao wana ujuzi mkubwa, vipaji lakini sio wamiliki wa Taufeeq. Tunaweza kuzizingatia hizi Taufeeq wakati hizi zinakuwa kwa mujibu wa madhumuni. Vipaji vinapoingia kwenye mwelekeo wa kusudi basi hii ndiyo Taufeeq.
Mwenyezi Mungu anapotoa Taufiyq kwa mtu basi haimaanishi kuwa anatoa njia au mali bali anaifanya mali yake kuwa njia kwa mujibu wa makusudio yao.
Wengine wana njia, lakini wamesahau kusudi na kutumia njia kwa kutimiza matamanio yao. Hawa ni watu waliopungukiwa na Taufiyq, wana mali lakini sio Taufiyq kutoka kwa Mwenyezi Mungu.
Katika hadithi kuna tafsiri nzuri kama vile Amirul Momineen (a) ameielezea kwa uzuri sana. Katika hekima hii Ali (a) anasema kwamba kiongozi bora, muongozo kwa mwanadamu ni Taufiq yake.
Anayemuongoza mwanadamu kwenye lengo lake ni Taufiyq. Maana yake Mwenyezi Mungu amempa mtu njia kwa mujibu wa kusudi. Kama wanaume wana akili, uwezo, lakini zinatumika wapi? Katika udanganyifu, udanganyifu? Hii sio Taufeeq. Kuna wingi wa mali lakini ikiwa hii haiko katika mwelekeo wa lengo, basi hii sio Taufeeq. Kisha hawa sio Nemat wala Taufeeq.
Ali anasema mwongozo bora zaidi kutoka kwa Mwenyezi Mungu ni Taufeeq, ambayo ina maana ya njia zote zinazotolewa na Mwenyezi Mungu kuelekezwa kwenye lengo.
Kuna wengi ambao wana mali kubwa lakini hawawezi kuisimamia. Hawatumii hata senti moja katika njia ya Mwenyezi Mungu. Wale wenye akili, wenye ujuzi mzuri lakini hawatumii ujuzi wao kwa madhumuni hayo, ni watu wasio na Taufeeq.
Kama mfadhili mmoja wa Jamea, wanatamani kwamba ikiwa nitawapa wengine watoe pia zaidi. Baadhi ya wengine wanasema kwamba ikiwa ni lazima jambo fulani lifanywe katika njia ya Mwenyezi Mungu, basi kwa nini nisifanye hivi. Ninapaswa kutoa kila kitu mwenyewe. Haya ni maoni mawili yaliyopo kati ya marafiki zetu wenyewe.
Wakati wowote fursa nzuri ya kazi inapokuja wao hufanya orodha ya watu ambao wanaweza kufanya ustawi ambao watu hawa wanapaswa kufanya. Mwanadamu aone kile ambacho Mwenyezi Mungu amenipa na kwa kile alichonipa. Ikiwa Mwenyezi Mungu amenipa mali zaidi, lakini ikiwa si sawa na lengo ambalo Mwenyezi Mungu alipanga. Ikiwa mali yangu yote yanakwenda katika anasa na haramu, basi Mwenyezi Mungu ameninyima. Khazal inapingana na Taufeeq ambayo ina maana ya mtu ambaye Mwenyezi Mungu amemtenga na kumtenga. Ili wewe na mali yako msiingie katika njia yangu.
Hao ni watu walionyimwa ambao Mwenyezi Mungu amewaweka mbali. Mawazo yanayokuja akilini mwako, basi usifikiri kuwa haya ni yako. Dua Abu Hamza Thumali ana kupindukia na kilele cha unyenyekevu na utumwa na Imam Sajjad (a) anasema ninapokusudia kwako, mimi huwa mvivu na siwezi kuja mbele yako. Kama vile swala ya Ijumaa hatuwezi kuja kwa udhuru fulani, na tunaichukulia kirahisi. Imam Sajjad (a) anaichukulia kwa uzito na kusema kwamba huenda hupendi nije mbele yako, kwamba nimekuwa duni kiasi kwamba hupendi nije kwangu. Ninapofikiria kuja kwako, unanitenga.
Hizi ndizo ishara ambazo mwanadamu anapaswa kuelewa, kwa nini nilipata uvivu. Mwenyezi Mungu amekupa mali. Je! si kwamba mmeanguka katika Njia ya Mwenyezi Mungu? Ikiwa umekuwa duni basi Allah hatakubali kamwe mali yako na pia hatakukubali wewe pia. Ikiwa sivyo basi Mwenyezi Mungu anakupeni Taufiyq, basi Mwenyezi Mungu anakufanyieni mali zenu kwa mujibu wa makusudio yenu. Hakuna mwongozo mkubwa kuliko huu.
Anayepata Taufeeq ana mwongozo mkubwa zaidi. Yule ambaye uwezo na ujuzi wake Mwenyezi Mungu ameufanya kwa mujibu wa lengo, amepata muongozo bora na wala hamhitaji mtu yeyote.
Ali (a) anasema hakuna muongozo mkubwa kuliko Taufeeq. Allah atujaalie tuwe na uwezo wa Taufiq hii. Ikiwa tumeanguka basi Mwenyezi Mungu atunyanyue. Ramadhani inakuja kurudi kwa Mwenyezi Mungu. Mwenyezi Mungu atufungulie milango na atukubalie. Taufiq inapokujieni basi mali na vipaji vya mwanadamu havitatumika kamwe nje ya njia ya Mwenyezi Mungu.
